GROEIEND BELANG VAN THUISWERK Vooreerst, waarover gaat het? Hier gaat het over thuiswerk. En niet telewerk, want dat is ruimer dan alleen thuiswerk. Telewerk kan bv. ook in satellietkantoren, of in andere door de werkgever voorziene plaatsen dan de gewoonlijke op kantoor. Sinds COVID medio maart 2020 het thuiswerk waar mogelijk verplichtte, heeft het een hoge vlucht genomen. De onderzoekers zien een verdubbeling van de frequentie, van 17 à 21% naar 35% (bron: ING, 2020). En dat laatste behelst 1,7 miljoen werknemers. Ook in volume is er een sterke stijging: van gemiddeld 1,4 dagen per week naar 5 dagen per week waardoor het aantal thuiswerkdagen sinds COVID gestegen is van 1 miljoen naar 8,5 miljoen thuiswerkdagen. Ten opzichte van alle potentiële werknemers is het aantal dat ‘mag’ thuiswerken gestegen van 27,5% naar 41,5% (bron: Acerta & KU Leuven). Thuiswerken heeft zeker voordelen. Maar ook nadelen. Het kan bv. het conflict werk-privé zowel verkleinen als vergroten. De individuele voorkeur is een verklarend element: sommigen doen liever aan thuiswerk, anderen dan weer veel minder of zelfs niet. De druk om te moeten of te mogen thuiswerken is ook een factor. En de privésituatie natuurlijk ook: wat is de invloed van (kleine) kinderen, huisdieren, persoonlijke zaken, … Cruciaal is evenwel de autonomie en het vertrouwen. Een thuiswerker moet de autonomie hebben, of tenminste dat gevoel dat hij/zij ‘in control’ is. Dat houdt in dat tussendoor ook privézaken kunnen geregeld worden, bv. kinderen van school halen, zonder dat er prestatieverval optreedt. Bij controle en wantrouwen door de werkgever zal thuiswerk niet als positief worden ervaren. Tot slot zijn er de selectie-effecten: wie al goed presteert en hoog opgeleid is zal thuiswerken als positief ervaren. Toch blijft het opletten voor de valkuilen. Zo is de kans op sociale en professionele isolatie groter bij thuiswerk. Er is een gevaar op minder kennisdeling, en op minder feedback. En probleemoplossend werken in team verband is soms moeilijker online dan fysiek. Op sociaal vlak kan het gevoel van isolatie deprimerend werken, voornamelijk bij jobs waar het resultaat mede afhankelijk is van andere collega’s. De vakliteratuur meldt ook werkstress door ophoping van werk. En dan is er soms ook de onaangepaste werk omgeving thuis. Maar door het feit dat thuiswerk nu voor iedereen van toepassing is waarvoor het werk het toelaat, wordt het niet meer gepercipieerd als iets voor ‘geprivilegieerden’, namelijk de hoogopgeleiden in de steden, met een hoger inkomen, werkend in grote bedrijven. De ‘digitale kloof’ vermindert. Met ook meer gelijke kansen voor werknemers met een beperking. Vlaamse werknemers geven ook aan dat zij thuiswerken als efficiënter ervaren (‘ongestoord kunnen werken’), met minder kansen op een burn-out. Daartegenover staat dat zij contacten met collega’s missen, en vrezen minder promotiekansen te hebben wegens minder direct contact met de werkgever. Onderzoekster Joni Delanoeije haalt er finaal de drie succes factoren voor thuiswerk uit: autonomie, focus en cohesie (groepen met elkaar contact laten houden).