Ondernemers voor ondernemers (OVO)
Conferentie. ‘Climate Change, Biodiversity and Economic Outlook’
Ondernemers voor Ondernemers wil het ondernemerschap in het zuiden aanmoedigen, vanuit de idee dat de economische ontwikkeling via privé-initiatief er voor welvaart zal zorgen. Heel wat bedrijven in Vlaanderen werken nu al samen met Ondernemers voor Ondernemers (OVO). Jaarlijks organiseert OVO een congres in Brussel. Het meest recente vond plaats op 22 november 2023 in het auditorium van BNP Paribas Fortis te Brussel, rond het thema klimaatverandering, biodiversiteit en economische vooruitzichten. Er waren een 160-tal deelnemers.
“Afrika biedt unieke kansen op het vlak van energie en grondstoffen. Jonge Afrikanen omarmen onmiddellijk de nieuwe technologieën.” Alain Bernard, Deme Group
Klimaatvriendelijk groeien
Moderator Freddy De Mulder – vrijwilliger, bestuurslid en investeerder bij OVO – introduceerde Max Jadot, voorzitter van de raad van bestuur van de bank en gastheer van de avond. Hij wees daarbij expliciet naar OVO dat zich op Afrika concentreert om oplossingen te brengen. Luc Bonte, voorzitter van OVO, stelde vervolgens kort de werking van OVO voor (selecteren, begeleiden, financieren en volgen van beloftevolle Afrikaanse ondernemingen) en ging vrij snel over naar de grote uitdaging die Afrika te wachten staat: hoe kan het continent groeien zonder de onhoudbare paden van de industrialisering in het westen te bewandelen? Of anders gezegd: hoe kunnen we het leven van de Afrikaan verbeteren zonder negatieve gevolgen voor klimaat en biodiversiteit?
Afrika heeft trouwens weinig tot niets bijgedragen tot de klimaatcrisis maar ondervindt er wel de gevolgen van. Er zijn twee strekkingen in het economisch debat: de-growth dat staat voor een vermindering van de energieconsumptie versus corporate responsibility waarbij bedrijven optreden als actoren van positieve verandering. De-growth is niet de goede oplossing om Afrika vooruit te helpen. Om de transitie tot een goed einde te brengen zullen er dus goede keuzes moeten worden gemaakt. Luc Bonte hield dan ook een pleidooi voor een dialoog rond klimaatverandering en Afrikaanse groei.
“Afrika is het groeicontinent, in 2050 woont daar een kwart van de wereldbevolking. Geen partnerships aangaan met Afrikanse bedrijven is een vergissing. Afrika is de toekomst voor ondernemingen“ Hans Maertens, Voka
Afrika is niet het probleem, maar de oplossing
Frank Bekaert, senior partner bij McKinsey & Company, viel onmiddellijk met de deur in huis. Er is niet alleen de klimaatverandering, maar ook de achteruitgang van de biodiversiteit, de pollutie van voedsel en water en de plasticvervuiling. Voor de meeste van deze problemen bevinden we ons nu al in de rode zone en het verbetert er niet op. Maar gelukkig zijn er, weliswaar complexe, oplossingen. Hij wees bijvoorbeeld op de indrukwekkende verbeteringen in de batterijtechnologie en de opkomst van waterstof als energiebron. Volgens hem wordt waterstof zelfs groter dan olie, hoewel de uitdagingen in die technologie nog groot zijn. En hij eindigde met een vrij positieve noot voor het Afrikaanse continent: Afrika is niet een deel van het probleem, het is een deel van de oplossing. Denk maar aan de grote rijkdom aan grondstoffen zoals kobalt, koper en uranium.
“Afrika is de grootste vrijhandelszone, heeft een jonge bevolking en kan het voortouw nemen in de energietransitie. De wereld moet samenwerken met Afrika om de grote problemen aan te pakken.”
Lieve Fransen, Wits University, South Africa
Africa, the mining powerhouse
Patricia Bingoto-Maeder, Senior Expert McKinsey & Company, sloot zich naadloos bij de vorige spreker aan. Afrika is inderdaad niet het probleem: volgens haar zijn de mogelijkheden voor zon- en windenergie in Afrika immens. En ze haalde ook het voorbeeld van groene waterstof aan dat tegen 2025 zelfs 4 miljoen jobs zou kunnen opleveren op het continent. Wat grondstoffen betreft, omschreef ze Afrika zelfs als ‘the mining powerhouse’: koper, kobalt (75% van de wereldvoorraad!), manganiet en bauxiet. Maar het kan nog beter. Investeringen in infrastructuur, regelgeving, duurzaamheid en de opleiding van mijnwerkers zijn broodnodig. Ten slotte gaf ze ook nog 10 praktische tips om de productiviteit, de economische vitaliteit en het leven van de Afrikaan te verbeteren. Digitale technologie omarmen, Afrikaans talent ontwikkelen en de stedelijke infrastructuur verbeteren zijn er slechts enkele van.
“30% van alle kritieke grondstoffen die nodig zijn voor de klimaattransitie bevindt zich in Afrika. Het probleem is dat China Europa meestal voor is. De vraag is hoe we een model kunnen ontwikkelen waarin Europa partnerships kan ontwikkelen met Afrika voor de ontginning van de mineralen”
Peter Tom Jones, KU Leuven
Klimaatuitdaging omvormen in kansen
Kristof Eggermont is Senior Consultant Econopolis en coauteur van het boek ‘De Klimaatschok’, dat door de uitgever omschreven wordt als ‘een inspirerend boek voor iedereen die niet thuis is in de techniciteit van de klimaatproblematiek’. Hij beschreef het klimaatprobleem als zeer complex, maar tegelijk biedt het ook veel kansen, vooral voor Afrika, dat slechts instaat voor 4% van de wereldwijde CO2-uitstoot maar wel kan bijdragen aan heel wat oplossingen.
Vooreerst is er de noodzakelijke instandhouding van het regenwoud, de natuurlijke opslagplaats van CO2. Vooral het grote Congolese regenwoud, het grootste na de Amazone, is hier heel belangrijk. Het behoud ervan zou een economische activiteit kunnen worden. Minder bekend is de geothermie of aardwarmte, vooral in de Grote Riftvallei (ook bekend als de Grote Slenk) in Oost-Afrika. Kenia haalt nu al 40% van zijn elektriciteitsbehoefte uit geothermie. Dit en andere vormen van duurzame energieopwekking zijn dermate belangrijk dat Afrika op termijn een exporteur van groene energie kan worden.
“We steunen OVO al sinds 2006 omwille van de principes die de organisatie hanteert. Op basis van dezelfde principes doen we ook zaken in Afrika. En Afrika kan de dingen helemaal anders aanpakken dan Europa en de VS hebben gedaan, met veel minder CO2-uitstoot.”
Wouter Ghyoot, Umicore
Panelgesprek wijst op positieve ontwikkelingen
Na de keynote speakers volgde een panelgesprek met zes genodigden, van wie u enkele opmerkelijke quotes kon terugvinden in deze bijdrage: Alain Bernard (Consultant DEME Group), Hans Maertens (Managing Director VOKA), Lieve Fransen (MD, PHD, director and policy advisor Wits University, South Africa), Peter Tom Jones (Director Institute Sustainable Metals and Minerals, KU Leuven), Wouter Ghyoot (Vice President Government Affairs Umicore) en Werner Sels (Founder & General Director Lignaverda).
Marc Van de Velde
“We willen de biodiversiteit bevorderen door bomen te planten. Onze nieuw aangeplante bossen hebben een sociaal-economische impact onder meer door de voedselveiligheid die ze bieden. We hebben al 14.000 ha in Senegal en Burkina Fasso, nu gaan we voor 100.000 ha in Namibië”
Werner Sels, Lignaverda