‘Killers of the Flower Moon’: how the wild west was conquered… and tamed

Het was ongetwijfeld ‘de beste film van 2023’, dit epos over de Native Americans die door het vinden van olie in de bodem van hun reservaat plots heel rijk werden. Regisseur Martin Scorsese toonde zijn filmisch talent bij dit in essentie waargebeurde verhaal. Hij kon daarbij rekenen op twee steracteurs: Leonardo DiCaprio en Robert De Niro. Killers of the Flower Moon speelt zich af rond 1920 in de staat Oklahoma waar de indianen van de Osage-stam de keerzijde ondervinden van de rijkdom die Het Zwarte Goud hen heeft gebracht. Die keerzijde is dat blanke opportunisten op hun rijkdom uit zijn, en dit met alle mogelijke middelen.

Lokale magnaat William Hale, ‘de slechterik’, magistraal vertolkt door Robert De Niro, maant zijn neef Ernest (Leonardo Di Caprio) aan om te trouwen met de indiaanse Mollie van de Osage-stam (Lily Gladstone). En al lijkt de liefde wel oprecht, het is wel de bedoeling om daardoor de eigendomsrechten van haar (olie)gronden te kunnen verwerven.

Maar de greed stopt niet dáár. Hale is zo inhalig dat hij die olieopbrengsten totaal niet wil delen met de Indianen. Het beproefde recept is om de volledige eigendom te verwerven door het ‘mysterieus’ doen verdwijnen, lees ‘doen overlijden’, van de indiaanse partner. En dat is niet alleen het opzet in het geval van Ernest en Mollie, maar ook andere koppels zitten in hetzelfde schuitje. Daardoor hangt er bij de indiaanse families een dodelijke angstsfeer. Ernest blijkt niet meteen te willen meespelen, maar door het manipulerende en dwingende net dat zijn oom William Hale om hem spant kan hij toch niet anders dan in dit morbide spel mee te gaan. Die dubbelhartige houding van Ernest – Ernest houdt wel degelijk van zijn vrouw maar speelt ook mee in het complot dat haar wil liquideren – toont DiCaprio op een schitterende wijze zijn acteertalent, wat een klasbak.

Evil mind William Hale spreidt een zelden geziene hypocrisie ten toon. In de familie en tegen de indianen zit hij voortdurend te leuteren over familiewaarden en deugdzaamheid en tradities, enz. terwijl hij achter de schermen de moorden op de inheemse medeburgers beraamt, en zijn familie en omgeving daartoe zwaar onder druk zet. Dat hij dit ongestoord kan doen, komt omdat de corruptie in het dorp overal aanwezig is, ook bij de handhavers van de wet. Er is een totale straffeloosheid in die gemeenschap waardoor een soort rauw kapitalisme overheerst, no rules, no mercy, de wet van de sterkste. Zonder wetten en regels, en zonder een onafhankelijke handhaving ervan, leidt dit tot moord, chantage, corruptie, machtsmisbruik en onderdrukking van de zwakkeren wiens rechten worden gestolen, letterlijk en figuurlijk, hier van de inheemse indianen, door de blanke onderdrukkers.

Zonder regels en zonder rechtsstaat kan een vrijemarkteconomie niet correct functioneren. In de VS werd daardoor onder andere een sterke antitrust-wetgeving uitgebouwd, om monopolies te vermijden die tot scheeftrekkingen in de economie ten voordele van die monopolisten of duopolisten zouden leiden, met een winner-takes-all-economie. Om in de oliesector te blijven, het oliebedrijf Standard Oil Company van John Rockefeller werd in 1909 door het United States Departement of Justice veroordeeld als een onwettig monopolie, waarna het in 1911 in niet minder dan 34 bedrijven werd opgedeeld. Kapitalisme kan maar gedijen in een rechtsorde die faire concurrentie garandeert.

In Killers of the Flower Moon zijn het de nieuwe federale wetten van het Amerikaans Congres die de rechtspositie van de indianen in ere herstellen. Hier is het de FBI die die wetten komt afdwingen, weliswaar niet zonder slag of stoot, want de sluwe schurk Hale probeert er nog onderuit te komen. Hoe het met Ernest en Mollie afloopt kan u allicht vermoeden. Maar als u het echt wil weten dan zal u deze 3 uur en 26 minutenlange speelfilm toch moeten uitzitten. Al zal u achteraf nooit gedacht hebben dat die film zo lang geduurd heeft. Een meesterwerk inderdaad van Martin Scorsese.

Fa Quix

Filmonomika

Filmonomika is een rubriek waarin de economische aspecten die in een film aan bod komen worden belicht en geëvalueerd. Er wordt telkens gekozen voor een film die in de bioscoop succesvol is (geweest). Op de filmische en esthetische kwaliteiten wordt slechts summier ingegaan. Daar bestaan andere recensies voor.