ONDERNEMERSCAFE
Inspiratie, inzichten en netwerken in een gemoedelijke setting
Een paar keer per jaar stellen leden van Ekonomika Alumni de onderneming voor die zij zelf opgestart hebben voor een breed publiek van mede-alumni en studenten. Tijdens het Ondernemerscafé vertellen zij niet alleen wat hun bedrijf doet, maar ook hoe ze de sprong naar het ondernemerschap hebben gewaagd, en wat hun ervaringen zijn. Wat beschouwen zij als succesfactoren? En wat zijn hun belangrijkste do’s en don’ts als ondernemer. De avonden vinden plaats in een gemoedelijke setting, vaak in een gezellig café. Coördinator en organisator is Righard Bruyns. De editie van 4 december 2024 bracht alumni en studenten samen in koffiebar Madmum, gelegen in de bruisende Vaartkom in Leuven. Drie alumni stelden hun bedrijf voor.
1. Madmum – Pieter Claes
Pieter Claes is afgestudeerd aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen in 2009 en is de vierde generatie van de in Leuven zeer bekende koffiebrandersfamilie JAVA. Terwijl Pieters zus het familiebedrijf voorzet, besloot Pieter in 2016 om zijn eigen ding te gaan doen, nog steeds in de wereld van de koffie. In november 2017 lanceerde hij Madmum, een reeks high end koffiebars met als doel ‘mensen te verenigen voor en rond de beste koffie’. De Madmum cafés zijn enkel overdag open, en niet ’s avonds, zoals traditionele cafés en brasseries.
Pieter Claes: “Wat begon met één koffiebar in de Tiensestraat in Leuven in juni 2018, is vandaag uitgegroeid tot vijf koffiebars in het Leuvense. In 2021 volgde de tweede Madmum in de Faculteit Letteren & Wijsbegeerte (Erasmushuis), in februari 2022 op de Minckelers-site, de vierde volgde in de Brusselsestraat, en in november 2022 openden we een Madmum in het station van Leuven. Daar hebben we de NMBS-concessie overgenomen van Starbucks.”
High end “Wij willen ons onderscheiden van de concurrentie door bewust in te zetten op drie kernwaarden: kwaliteit, hospitality en duurzaamheid. Voor onze koffie werken we met koffieboeren in het Zuiden die daar een eerlijke prijs voor krijgen waarvan ze kunnen leven. Wij bieden specialty coffee aan, die behoort tot de top-5% van de koffiekwaliteit, met unieke smaken. Ook voor toeleveringsproducten zoals melk, koekjes en brood kiezen we voor lokale bedrijven die de kwaliteit kunnen leveren die wij wensen.”
Het bedrijf Madmum telt een dertigtal vaste medewerkers en 30 tot 50 flexijobbers en studenten. “Naast mezelf bestaat het management uit drie andere personen, terwijl elke Madmum-koffiebar wordt geleid door een verantwoordelijke.”
Uitdagingen Hoewel de Madmum-koffiebars goed draaien, stelt Pieter Claes vast dat er heel wat uitdagingen komen kijken bij het runnen van een succesvol bedrijf. “Een onderschatte kost is die voor IT. Wij werken met vijf IT-pakketten: MobieTrain voor personeelszaken, Growzer voor het beheer van de voedingsproducten, Aapi voor de planning van het personeel, Lightspeed als kassasysteem, en Tenzo voor data-analyse. Dat kost ons maandelijks zo’n 1.000 euro, toch niet niks voor een kmo zoals wij.”
Zoals bij vele bedrijven is het vinden van geschikt personeel erg moeilijk. “Maar ook het optimaliseren van personeelskosten blijft een hele uitdaging. Personeelskosten zijn onze grootste uitgavenpost, goed voor ongeveer 35% van de totale kosten. Gevolgd door de kosten voor goederen zoals koffie en melk. Samen vertegenwoordigen personeelskosten en goederen ongeveer 60% van de totale kostprijs. Ook de kosten voor de gebouwen zijn aanzienlijk, met een aandeel van zo’n 18%. Uiteindelijk verwachten we dit jaar toch een EBITDA van ongeveer 5%. We streven ernaar om in de toekomst een brutowinstmarge van 10 tot 15% te realiseren. Maar we leren elke dag bij, dus we kunnen zeker nog verder optimaliseren.”
“Wij willen ons onderscheiden van de concurrentie door bewust in te zetten op drie kernwaarden: kwaliteit, hospitality en duurzaamheid.”
Verkoopskampioenen
“Welke producten verkopen het best?” vroeg Pieter aan het publiek. Het juiste antwoord volgde snel: ‘Cappuccino’! Deze koffieklassieker is de absolute nummer één in de Madmum-koffiebars. Gevolgd door: Long Black-koffie, kaneelbroodje, Café Latte en Flat White. “Niet alleen onze koffie, maar ook onze melk wordt blijkbaar erg geapprecieerd!”
Recent kwam in het nieuws dat de koffieprijzen flink gestegen zijn en vermoedelijk nog een tijdje hoog zullen blijven. Pieter Claes ziet hiervoor drie oorzaken. “Aan de vraagkant zien we dat China nu ook een koffieland is geworden, en er zijn zoals u weet 1,4 miljard Chinezen. Aan de aanbodzijde zien we dat de oogsten niet altijd meevallen door wisselvallig weer en de effecten van de klimaatverandering. Vooral Brazilië, dat verantwoordelijk is voor een derde van de wereldwijde koffieproductie, blijkt daar onder te lijden.
Tot slot is er de strenge Europese wetgeving, EUDR, ontworpen om bossen en natuur wereldwijd te beschermen. Op zich een goeie zaak, maar voor koffiebedrijven – plantages, handelaars, branders en retailers – brengt dit heel wat administratieve verplichtingen en controles met zich mee.”
Plannen Waar wil Madmum over 5 jaar staan? Pieter Claes: “We zijn momenteel aan het investeren in een koffiebranderij, hier vlakbij in de Vaartkom. Naast de branderij komt er ook een opleidingsruimte, een showroom en een winkel. We zijn al actief in retailverkoop, maar dat is nu nog beperkt. En de verdere plannen? Het idee is om wat we in Leuven hebben gerealiseerd met de vijf Madmum-koffiebars te herhalen in een andere stad. Waarom niet in Brussel?”
Het bedrijf besteed ook veel aandacht aan de marketing. “We werken met opvallende kleuren. Onze roze koffiebekertjes zijn bijvoorbeeld een echte blikvanger. Daarnaast organiseren we allerlei acties. Zo geven we leraren gratis koffie op ‘de Dag van de Leerkracht’. We hebben ook een loopclub, die inmiddels meer dan 100 leden telt. En we willen vooral een vrouwvriendelijke plaats zijn. Onze koffiebars zijn transparant, licht en gezellig. En als vrouwen naar de koffiebar komen, dan volgen de mannen vanzelf. Andersom werkt het niet”, knipoogt Pieter Claes.
2. VAIGO – Roeland Vanrenterghem
“Ik ben met VAIGO gestart omdat ik iets wilde bijdragen op het gebied van duurzame mobiliteit”, zo verklaarde Roeland Vanrenterghem (FEB promotiejaar 2004) zijn passie om een eigen bedrijf op te richten. “En dat is dan het online platform VAIGO geworden.”
“Ik heb eerst Sales & Marketing-jobs gedaan bij grote corporates, HP en BT, waar ik de stiel heb geleerd. Ik deed dat best graag, en had een mooi loonpakket inclusief een klasse bedrijfswagen. Maar ik stond, zoals velen onder ons, vaak in de file en wou eens andere modi proberen, zoals de trein. Ik kreeg van mijn werkgever als antwoord: ‘Ja, maar die kosten betalen we niet terug, je hebt toch een bedrijfswagen?’ Er bestond dus geen kader om duurzame mobiliteit in bedrijven aan te moedigen. Dat deed mij nadenken. En samen met een vriend/oud-studiegenoot ben ik daarover beginnen brainstormen. Dat heeft geleid tot de oprichting van VAIGO, dat in essentie een online platform is voor duurzame mobiliteit.”
VAIGO consolideert een tiental aanbieders van mobiliteit in 1 portaal. “De bedrijven met wie wij samenwerken bieden hun werknemers binnen een afgesproken kader (budget enz.) de mogelijkheid om zelf een mobiliteitspakket samen te stellen voor hun woon-werkverkeer. Zo kunnen ze kiezen om de bedrijfswagen minder te gebruiken, en daardoor budget vrij te maken voor de trein of een leasefiets. Er zijn zeer veel combinaties mogelijk, op maat van elk personeelslid. VAIGO als platform zorgt voor de match tussen personeelsleden en mobiliteitsaanbieders. Tegelijk ‘ontzorgen’ wij de HR-departementen van die bedrijven. Wij doen bijvoorbeeld ook de verwerking ervan in de loonadministratie.”
“Dit is een les, zeker ook voor beginnende ondernemers: zorg voor degelijke rekruteringsprocessen!”
Het parcours van VAIGO is nogal ‘bochtig’ in de zin dat er op korte tijd nogal wat veranderingen hebben plaatsgevonden. “In 2018 is BDO mee op de kar gesprongen. Na eerst gewerkt te hebben met enkele kleine klanten, hebben we snel een grote klant binnengehaald, namelijk Proximus. De zaken evolueerden voorspoedig. Maar de Nederlandse Spoorwegen (NS) kregen ons in het vizier en wilden ons bedrijf overkopen”, zegt Roeland Vanrenterghem. “Dat paste in hun strategie om mobiliteitsoplossingen aan bedrijven aan te bieden waarbij ook de trein als mogelijkheid zou worden voorzien.”
“Eigenlijk wilden we niet verkopen, maar NS bleef aandringen, en we kregen een mooie prijs. NS is met VAIGO in Nederland verder gegaan onder de naam NS Go. We hebben daar samen de grootste Nederlandse bedrijven binnengehaald. Het bedrijf ging snel van 8 FTE’s naar 40. Disclaimer: we hebben soms misschien toch wat te snel aangeworven want we kregen niet altijd de juiste personen met de juiste ingesteldheid. Dat is een les, zeker ook voor alle beginnende ondernemers: zorg voor degelijke rekruteringsprocessen!”
Einde verhaal voor Roeland? “Neen! De NS waren eigenlijk alleen in Nederland geïnteresseerd, en ‘het deel België’ interesseerde hen niet echt. Dus stelde NS dit deel opnieuw te koop. En ik heb een bod gedaan. En het is gelukt: ik heb dat deel van de NS teruggekocht. Deze week zal alles rond zijn (noot: de eerste week van december 2024). We gaan verder met 8 FTE’s en zijn helemaal klaar voor een nieuwe start. We gaan er met VAIGO opnieuw hard tegenaan!”, aldus een enthousiaste Roeland Vanrenterghem.
3. OPC Parkeren/Under the Roof – Peter Lamens
“Goesting hebben om te ondernemen, dáár gaat het om. Ondernemen is een passie, een levenswijze zelfs”, zo stak Peter Lamens (FEB promotiejaar 1986 - TEW) van wal in zijn ondernemersverhaal van nu toch al bijna 40 jaar.
Zijn verhaal start in het begin van de jaren ’80 toen hij als student een tiental huizen huurde en er 50 studentenkoten van maakte. “In die tijd ging dat allemaal nogal gemakkelijk en zonder al te veel regels en controles. Vandaag zou dat niet meer lukken.” De zin om te ondernemen zat er bij Peter dus al in van toen hij nog student was.
Maar het is pas in 1989 dat hij echt gelanceerd geraakte. “Eigenlijk een beetje per toeval. De toen zo geheten ‘Plaatsingsdienst’ (nu: jobservice) van de faculteit had een vacature van een Frans parkeerbedrijf dat iemand zocht om hen in België te vertegenwoordigen. Ik hapte niet onmiddellijk toe, maar toen ze mij een opleiding in het zuiden van Frankrijk aanboden, dacht ik ‘Waarom niet?’ Het ging om gestion de stationnement, het onderhouden van parkeerautomaten, voor een groot bedrijf.”
“Ik heb dat tot 2001 gedaan. Maar toen dacht ik: ‘Ik kan dat beter, én anders!’ Het was in die tijd nog de gewoonte dat de politie aan foutparkeerders een PV gaf. Het geld van die boetes ging integraal naar de staat. Ik dacht: heeft de politie niets belangrijkers te doen dan boetes uit te schrijven? Ik ben dan met mijn ideeën naar de politiek gestapt en legde er mijn nieuw model uit: ‘Depenaliseer het parkeerbeleid. En geef het parkeerrecht en de controle erop aan steden en gemeenten.’ Zij kunnen dat dan eventueel uitbesteden aan privéondernemingen, zoals mijn bedrijf OPC (Optimal Parking Control). En zo geschiedde: de wetgeving werd toen in die zin aangepast. Dat was een belangrijke doorbraak.”
Groeien
En dus is Peter Lamens met OPC beginnen onderhandelen met steden en gemeenten. “Eén voor één tekenden steden een contract. Na 10 jaar had ik al 30 contracten. Vandaag (eind 2024) heeft OPC contracten met 56 steden en gemeenten. Wij beheren daarmee 104.000 parkeerplaatsen op straat.”
Ondanks deze successen ziet Peter een aantal uitdagingen. “Je moet met je tijd meegaan. Dat betekent dat je in dit digitaal tijdperk parkeren via een app, de gekende 4411, moet integreren. En ook: personeel, de parkeerwachters, zijn een behoorlijke kost. Dus werken wij nu meer en meer met scan cars die rondrijden en controleren of de geparkeerde wagens in orde zijn met het geldende parkeerbeleid. Indien niet dan sturen deze scan cars een ‘retributie’ digitaal door naar de eigenaar van de desbetreffende wagen. Een derde nieuwigheid zijn de laadpalen. Maar wat ons onderscheidt van de anderen is dat wij werken met een unieke software die vaststelt wanneer een elektrische wagen aan een laadpaal volledig is opgeladen. En daar dus niet meer kan blijven staan, maar plaats moet maken voor nieuwe kandidaten die hun e-auto willen opladen. We sturen dan een verwittiging.”
“Investeren in vastgoed is zeer kapitaalsintensief. En je hebt het proces nooit volledig in de hand: er zijn immers veel externe factoren waar je rekening moet mee houden zoals rentevoeten, crisissen, vergunningen en burenprotest.”
Vastgoed
De studentenkoten van zijn studentenperiode indachtig, deden Peter Lamens opnieuw met het idee spelen om iets te doen met vastgoed. “In de parkeerbusiness met die contracten met steden en gemeenten werk je met concessies, van bijvoorbeeld 10 jaar. Maar je kan die ook kwijtspelen. Dat is dus een risico. Om het risico te spreiden ben ik beginnen te investeren in parkings, in parkeergebouwen dus. Wij baten met OPC nu 35 parkings uit met in totaal 16.000 parkeerplaatsen. Zo kregen we een beter evenwicht tussen onze parkeercontracten met steden die service based zijn, en de eigen parkinggebouwen, die asset based zijn. Dat evenwicht spreidt het risico en is voor ons dus gezonder. Intussen hadden we in 2012 ook het risico genomen om een gloednieuw hoofdkantoor te bouwen in Herent.
Maar ook in het vastgoed heeft Peter gediversifieerd. Hij ontwikkelt projecten onder de naam Under The Roof. Bijvoorbeeld de Minckelers-site in Leuven, waar hij tussen haakjes ook een parking uitbaat. In Veltem-Beisem bezit hij de Vitalac-site, met Bar Vital. Vandaag is dat nog een café, feestruimte en fitness, maar het is de bedoeling om er appartementen te ontwikkelen. “Het probleem is om de nodige vergunningen te verkrijgen. En dat is echt niet gemakkelijk, terwijl iedereen toch inbreiding wil om te vermijden dat nieuwe open ruimte wordt aangesneden?” Vandaag heeft Peter Lamens al vele honderden appartementen en woningen ontwikkeld.
Vast Goed?
Dat bracht Peter Lamens tot enkele bedenkingen en uitdagingen met betrekking tot investeren in vastgoed. “Het is zeer kapitaalsintensief. En je hebt het proces nooit volledig in de hand: er zijn immers veel externe factoren waar je rekening moet mee houden zoals rentevoeten, crisissen, vergunningen en burenprotest. Bovendien is er zeer veel concurrentie in de immosector waardoor je je niche moet vinden. En tot slot, het wordt steeds meer een gespecialiseerde business, waardoor je kwalitatief personeel moet vinden.”
Wat wil Peter aspirant-ondernemers meegeven? “Je moet bijblijven want je moet relevant blijven. Dat betekent dat je moet blijven innoveren. Je moet bij groei van je bedrijf ook het management laten meegroeien. Naar het buitenland trekken als bedrijf? Die sprong wagen? Dat moet bij groei altijd een denkoefening zijn. En je moet alle strategische opties bekijken: blijf je onafhankelijk of denk je aan een overnemer voor bijvoorbeeld een deel van de aandelen?” Toen en nu
Hoe kijkt Peter Lamens terug op de Peter van de jaren ’80? ”Enkele dingen zijn niet veranderd, andere veel. Niet veranderd is het lef, de passie, de gedrevenheid en de inzet om te ondernemen. En wat ook blijft gelden: je moet het juiste idee hebben op het juiste moment. En ook: de economische fundamenten zijn niet veranderd. Winst is winst, een balans is een balans.”
Maar vele zaken zijn toch anders, dat moet ook Peter toegeven. “De wereld is ons dorp geworden. Digitalisering is niet meer weg te denken, net zoals het klimaatbeleid en duurzaamheid elementen van de bedrijfsvoering geworden zijn. Wat ik misschien nog het meeste vrees, is Artificiële Intelligentie. Dat gaat alles veranderen, denk ik. Ook een verschil met vroeger is de overheid die nu veel meer reguleert. En iedereen is mondiger geworden: de burger, de pers, het personeel … Positief veranderd is de toegang tot kapitaal en de financiële steunmogelijkheden.”
Eenvoudige richtlijnen
Peter Lamens eindigde zijn betoog met enkele eenvoudige richtlijnen. “Bouw je netwerk op, élke dag. Zie wat ik met mijn contacten bereikt heb. Doe wat je belooft, sta voor integriteit, want je imago sleep je voor altijd mee. Wees gedreven, zet door, geloof in je zaak… en je moet in het leven ook altijd een tikkeltje geluk hebben. Een belangrijke tip: omring je met mensen die in hun vakgebied sterker zijn dan jezelf, en koester ze. En ook: heb geduld. Soms is het moment niet rijp. Wacht dan af. En: het is niet zo erg om eens fouten te maken. Ik heb er ook gemaakt, bijvoorbeeld met de overname van een bakkerij, waar ik een kleine keten van wilde maken. Is mij niet gelukt, de controle ontglipte me. En heb je geen geld? Voor een goed idee is er áltijd geld te vinden in de markt! Tot slot: ondernemer ben je acht dagen op zeven.”
Fa Quix