Heeft financiële stress invloed op onze werkprestaties? Zes bachelor- en masterstudenten van onze faculteit zochten het uit op vraag van Els Lagrou van Dagelijks Geld. Deze start-up biedt bedrijven ondersteuning door werknemers te onderrichten over geldzaken. Door hun financiën beter te begrijpen, kunnen werknemers geldgerelateerde stress beter beheersen, wat hun weerbaarheid verhoogt, het risico op uitval vermindert, en hun prestaties verbetert. ECONnect sprak met Els Lagrou en professor Sophie De Winne, die de studenten begeleidde bij hun onderzoek over dit thema.

Sophie De Winne: Rond financiële geletterdheid en financiële stress gebeurde al veel onderzoek in het buitenland, maar in Vlaanderen hebben we er weinig zicht op (zie o.a. “Minder geldstress. Meer welzijn op het werk”, een project gefinancierd door het TETRA-subsidieprogramma van VLAIO). Els Lagrou wilde weten of er ook financiële stress in Vlaanderen is, en of die verschillend is naargelang de levensfase waarin iemand zit. De bachelorstudenten hebben die vragen onderzocht, en zijn daarnaast ook dieper ingegaan op financiële educatie op het werk.

Voor de masterproeven werden de onderzoeksvragen een beetje aangepast. Twee masterstudenten hebben gefocust op een belangrijke levensfase: de overgang van onderwijs naar arbeidsmarkt, dus financiële geletterdheid en financiële stress bij jonge werknemers. De derde masterproefstudente tot slot, heeft mannen en vrouwen vergeleken. Zijn vrouwen meer of minder financieel geletterd dan mannen? En hebben zij - bij een gelijke financiële geletterdheid – evenveel, meer of minder financiële stress dan mannen? Het is dus een heel breed project geworden met veel onderzoeksvragen.

Waren er nog zaken die je wilde achterhalen, Els?

Els Lagrou: Voor ons is het interessant om te weten wat financiële stress genereert, en welk type werknemer die stress rapporteert. Is dat iemand mét of zonder kinderen? Is dat iemand die een huis afbetaalt? We wisten uit bevragingen van onder andere Febelfin dat jongeren bijvoorbeeld veel stress melden.

Maar het was vooral belangrijk om financiële stress zo goed mogelijk in kaart te brengen en te kijken of het gelinkt kan worden aan financiële geletterdheid. Want voor alle duidelijkheid: het onderzoek gaat over het ervaren van financiële stress omdat mensen kennis missen om met hun geld om te gaan en dus financieel onvoldoende weerbaar zijn. Als dat goed in kaart wordt gebracht kunnen wij als startup ons aanbod daarop afstemmen. De vraag was ook: staan mensen vandaag al open voor financiële educatie? Uit het onderzoek blijkt dat dat het geval is. Dat is iets wat onze werkzaamheden echt wel ondersteunt.

HELFT ZWIJGT OVER FINANCIËLE STRESS

Waren er in het oog springende conclusies?

Sophie De Winne Wat opvalt is dat financiële en werkgerelateerde stress positief samenhangen. Met andere woorden, er zijn indicaties dat mensen met financiële zorgen of stress daarrond dat meenemen naar het werk. We hebben ook gevraagd hoeveel mensen zich comfortabel voelen om financiële problemen te bespreken met leidinggevenden en collega’s. 63% durft het met collega’s te bespreken en 52% met de leidinggevende. Dus 1 op 2 durft niet bij de werkgever aankaarten dat ze financiële stress ervaren. Als je er als werkgever iets aan zou willen doen, moet je beseffen dat het niet spontaan aan de oppervlakte zal komen. Dat vond ik een interessante bevinding.

Welke factoren zorgen vooral voor financiële stress?

Sophie De Winne Wat het sterkst samenhangt met financiële stress is op het einde van de maand de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen, geen spaarbuffer hebben of niets opzij kunnen zetten. Bij mensen met veel kinderen en alleenstaanden zijn dat de drie meest doorslaggevende factoren in het hebben van financiële stress.

Werknemers geven zelf aan dat wanneer ze financiële stress ervaren hun werkprestaties verslechteren. Los daarvan voelen ze vooral effecten op hun slaap-, eet- en drinkgewoonten en de algehele gezondheid. Waar we ook een positieve samenhang, weliswaar in mindere mate, is in de relationele sfeer. Als het al gevolgen heeft voor de relaties, dan gaat het vooral over de directe partner. Het geeft aan dat er spillover effecten zijn: naar de werkgever maar ook in termen van gezondheid en in de relatie met de partner. Het is geen geïsoleerd fenomeen.

Werknemers durven hun financiële stress niet aankaarten. Hoe kan je de werkgever er dan bewust van maken?

Els Lagrou Daarvoor zijn bedrijfsprojecten als deze nuttig, want meten is weten. Met cijfers kan je mensen overtuigen. Nu moeten we dikwijls verwijzen naar buitenlands onderzoek of onderzoek dat focust op curatieve aspecten. Terwijl wij net in de preventieve sfeer zitten: wij willen vermijden dat mensen in schuldbemiddeling terechtkomen.

Daaraan gekoppeld is het belangrijk te beseffen wat stress met mensen doet. Stress betekent dat medewerkers niet meer gefocust zijn, dat ze uitvallen en meer risico’s hebben op ongevallen achter het stuur of een machine. Dat heeft een hoge kostprijs voor werkgever, werknemer en maatschappij. Dat is misschien een interessant project voor volgend jaar (lacht)?

Dus we moeten kunnen aantonen dat het een algemeen probleem is. Je kan desnoods een bevraging doen in je bedrijf zodat duidelijk wordt rond welke onderwerpen educatie nodig is.