Mijn expertise in HR is ook niet toegewezen aan een bepaald vakgebied. Het wordt bestudeerd door sociologen, psychologen, economisten, juristen, … Een typisch interdisciplinair domein dus. Dat heeft mij altijd geweldig geboeid en FEB is wat dat betreft een zalige speeltuin. Het maakt niet uit welke methoden je gebruikt, zolang je maar resultaten haalt.

BENT U AL ALS DOCTORAATSSTUDENT GESTART AAN DE FEB? Nee, ik ben gedoctoreerd In de psychologie. Maar in psychologie had je verschillende studierichtingen en ik heb toen mathematische psychologie gekozen. Dat was niet zo populair omdat er veel wiskunde in zat, er zaten ook maar enkele studenten in die richting. Maar ik deed dat heel graag. Aan de andere kant gaf ik ook heel graag les, ik kom uit een echte onderwijzersfamilie. Ik heb als assistent ook veel practica gegeven want dat was toen mijn hoofdopdracht. Door toevallige omstandigheden ben ik terecht gekomen bij professor Leo Lagrou, die vorige zomer helaas overleden is. Leo zat in de groep van organisatiepsychologie, maar hield zich eigenlijk bezig met wat hij de gemeenschapspsychologie noemde. Daar werd enerzijds de groepsdynamica bestudeerd. Maar hij was ook bezig met de rol van het maatschappelijk psychologische, het domein waar vandaag de dag Hans de Witte mee bezig is. Dat gaat dan qua thematiek bv. over de beleving van werkloosheid, de syndicalisatiegraad, welzijn, …

Je hebt er een mix tussen de maatschappelijke problematiek en psychologische modellen, bv. waarom zijn werklozen eerder ongelukkig? Zij hebben al heel lang een basisinkomen zonder verplichtingen, iets wat economen een fantastisch idee vinden. Hoe komt het dan dat zij toch niet zo gelukkig zijn? Dat soort van interesses had Leo toen al. Mijn doctoraat ging over groepsdynamica, iets wat op de grens ligt tussen sociologie en psychologie, de studie van kleine groepen. Ik ben dan aan de slag gegaan als assistent, maar halftijds. Mijn andere helft werkte ik als consultant in verschillende bedrijven. Toen er een opportuniteit kwam binnen de FEB zei professor Jacky Van der Eecken: “Je hebt een academisch profiel en je hebt ervaring in de bedrijfswereld als consultant. Dit is ideaal voor ons, dat moeten we hebben.“ Dus vanaf 1992 ben ik verbonden aan de FEB. Tijdens mijn periode aan de faculteit ben ik in 2000 gevraagd om de personeelsdienst van de KU Leuven uit te bouwen. Ik heb dat eerst nog enkele jaren gecombineerd, maar nadien heb ik mijn activiteiten aan de faculteit FEB wat teruggeschroefd. Ik heb geen nieuwe doctoraten meer opgestart bv. Ik ben wel altijd met plezier blijven lesgeven ook om contact te blijven houden met de studenten, met de opleiding en met het vak zelf (performance management).

ZIJN ER EEN AANTAL TENDENSEN DOORHEEN DE JAREN DIE U ZIJN OPGEVALLEN? Er zijn eigenlijk twee grote revoluties geweest de afgelopen 30 à 40 jaar. Een eerste is de groei die gebaseerd is op de onderzoeksfinanciering. Op het ogenblik dat dat ik naar de faculteit kwam, waren er assistenten die onderzoek deden, maar onderzoeksmedewerkers waren er zo goed als niet. Vandaag de dag zijn er vele medewerkers die gefinancierd worden op externe middelen. Begin jaren negentig telde de hele universiteit iets van een 3000 à 4000 personeelsleden. Nu telt de KU Leuven ongeveer 15.000 personeelsleden. Er is dus minstens een verdrievoudiging geweest op een dikke 25 jaar tijd. Dat is gigantisch! Je ziet dat trouwens ook aan de faculteit. FEB heeft vandaag de omvang die vroeger de groep Humane Wetenschappen had. Dat komt door de onderzoeksfinanciering die veel meer een competitieve vorm van financiering is. Als een project voorbij is, weet je niet of je nog wel geld krijgt voor het volgende dus moet je voortdurend op zoek gaan naar middelen. Omdat dit fenomeen geldt voor de hele academische wereld, krijg je een veel sterkere competitie en minder goede slaagkansen voor je projecten. Vroeger was het bv. relatief eenvoudig om iemand bij het FWO (Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen) binnen te krijgen, da’s vandaag zo goed als onmogelijk. Je hebt bepaalde financierskanalen waar de slaagkans 8% is, dat wil zeggen dat je dus al 12 voorstellen moet doen voor er één wordt aangenomen. Die groei is op zich heel positief want daardoor kunnen we heel veel mensen opleiden. Een gevolg daarvan – en dat is meteen ook de tweede tendens – is de toenemende internationalisering binnen de faculteit en universiteit. Wij rekruteren uit de hele wereld. We zorgen dus eigenlijk, en dat geldt niet alleen voor KU Leuven, voor een gigantische braindrain van de rest van de wereld naar België. Als je kijkt naar de postdocs en doctorandi zitten er tussen de 40 en 50% buitenlanders. Vroeger waren er wel internationale contacten, maar was dat eerder beperkt tussen uitwisselingen en bezoeken en dergelijke. Maar nu is de hele wereld hier vertegenwoordigd.

Een voorbeeld. Toen mijn voorganger professor Raymond Vuerings op emeritaat ging, heb ik samen met enkele anderen gezorgd voor een special edition van het Tijdschrift voor Economie. Eén van de dingen die je dan doet, is het aantal publicaties oplijsten. Raymond had twee of drie keer iets internationaal gepubliceerd in heel zijn loopbaan, ondanks zijn fulltime aanstelling. Dat is vandaag uiteraard niet meer te bedenken. Ik heb les gekregen van een generatie professoren die zeker actief waren in onderzoek en publiceren maar niet in de omvang die vandaag gebruikelijk is. In de uitwisseling van studenten was de opdeling bachelor/master een goede zaak omdat daardoor de uitwisseling vergemakkelijkt werd. Iets wat misschien wat minder makkelijk gezegd zal worden, is dat ik vind dat we met KU Leuven nog altijd te weinig een internationale organisatie zijn. Het bestuursniveau is Nederlandstalig want dat is wettelijk verplicht. Dus alle bestuurshandelingen zijn in het Nederlands. Je mag dus niemand met een Engelstalig contract aanwerven. Dat leidt soms tot absurde situaties. Bv. je moet altijd een Nederlandstalige versie opsturen naar China en dan in het Engels bijzetten wat er in de tekst staat. Dat moet dan getekend worden op basis van goed vertrouwen. Ik vind ook dat onze Raad van Bestuur te ‘Benelux’ is. We zijn een Vlaamse organisatie met internationale werking maar we zijn nog niet geëvolueerd naar een echte internationale organisatie. De bedrijfscultuur is nog te Vlaams terwijl in bepaalde omgevingen de meerderheid van de personeelsleden buitenlanders zijn. Die internationalisering is een zegen, maar tegelijkertijd ook een challenge. Dat laatste is moeilijk, zeker omdat nog altijd 70 à 80% van onze studenten Vlamingen uit dit taalgebied zijn. Ik pleit ook niet voor een Nederlands scenario waar alles in steenkool-Engels gebeurt. Maar er is nog werk aan de winkel. We hebben de hele internationaliseringsgolf volgens mij nog niet helemaal verteerd. De evolutie is alleszins immens geweest.

KAN U EEN VOORBEELD GEVEN VAN DIE VERDERE INTERNATIONALISERING? Toen ik begon bij de personeelsdienst was er een andere dienst die zich bezighield met alle internationale dossiers, zowel van studenten als bursalen. De gewone studentenadministratie of personeelsdienst werd daar niet bij betrokken, dat was volledig gesplitst. Er waren toen ook nog een aantal bestuurders die vonden dat dat zo verder uitgebouwd moest worden met een International Office waar alle internationale activiteiten zouden worden ondergebracht. Kun je je voorstellen wat dat vandaag zou betekenen? Dan zou je twee gigantische personeelsdiensten hebben. Ik heb van bij aanvang gezegd dat dat samen moest gebeuren, geïntegreerd. Gelukkig heeft die richting de bovenhand gehaald, maar dat is echt een strijd geweest. Die discussies dateren dus van 15 jaar geleden en vandaag kun je je niet meer voorstellen dat dat geen evidentie was. Maar toen waren er ook bijlange niet zoveel buitenlandse studenten natuurlijk. Dat waren dus twee belangrijke evoluties In de inhoud: internationalisering en onderzoeksoriëntering. Maar ondertussen is er ook onder impuls van professoren en beleidsverantwoordelijken zoals professor Koen Debackere en oud-rector André Oosterlinck een doorgedreven professionalisering van onze interne organisatie gekomen. Je kan je dat op dit moment opnieuw niet meer voorstellen, maar op een bepaald moment werden de universiteiten verplicht om door een bedrijfsrevisor doorgelicht te worden. Toen heeft KU Leuven als allereerste universiteit gezegd: “We gaan dat meteen doen, we gaan een bedrijfsrevisor engageren voor een onofficiële dry run zonder consequenties.” Ik herinner me het eerste verslag waarin werd gezegd: “We hebben de boeken van KU Leuven bekeken en we kunnen op basis van de beschikbare gegevens geen conclusies trekken.” (lacht)