IN MEMORIAM POL BASTIN
Op 27 december 2021 is Pol Bastin definitief van ons heengegaan op de gezegende leeftijd van 96 jaar. De rol van Pol Bastin voor Ekonomika Alumni kan moeilijk overschat worden. Hij was zonder meer één van de belangrijkste personen in de werking van Ekonomika in de eerste vijftig jaar na de Tweede Wereldoorlog. Tot begin van de jaren 1990 heette Ekonomika Alumni ten andere nog Ekonomika Senioren. Die laatste bestaat nog steeds, maar is nu de echte seniorenclub van Ekonomika Alumni, voor de afgestudeerde economisten die minstens 40 jaar geleden afgestudeerd zijn. Ook bij de Senioren heeft Pol Bastin decennialang een vooraanstaande rol gespeeld, vooral als organisator achter de schermen.
Organiseren was zijn groot talent. In het begin van zijn loopbaan deed hij op dat vlak interessante ervaring op in de variétéwereld als directeur van de Folies Bergères in Brussel. Pol kon trouwens geweldige songs uit die periode performen op bijeenkomsten van de Senioren. Later werd hij professioneel actief in een stijfselfabriek in de Brouwerstraat in Leuven. Ook daar toonde hij zijn ondernemerskwaliteiten.
VWEC In Ekonomika kwam de ‘grote doorbraak’ van Pol Bastin in 1973 toen Ekonomika het Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres (VWEC) organiseerde in Leuven, in en rond de sporthal De Nayer van de KU Leuven. Het was de tijd van de overheidsgecorrigeerde markteconomie. ‘De gemengde economie’ was het mantra. ‘De markt alleen is niet zaligmakend’, klonk het. Het bracht een fenomenale massa van liefst 3.000 Vlaamse economisten op de been. Voorzitter van het Congres was Professor en bankier Bob Vanes, tevens voormalig Ekonomika-praeses en voorzitter van Ekonomika Senioren. Wetenschappelijk coördinator was Professor Paul Van Rompuy. En dé spil van deze gigantische organisatie was Pol Bastin. En met hem een heel team van jonge alumni, waaronder Jos Clijsters en Jan Maryssael. Dit VWEC-Congres was zulk een eclatant succes dat het later nooit meer overtroffen zou worden. Jonge economisten kunnen het zich nu nog maar moeilijk voorstellen, maar in de jaren vijftig tot tachtig van vorige eeuw, vóór het internettijdperk, waren de tweejaarlijkse Vlaams Wetenschappelijk Economische Congressen hét netwerkmoment voor de Vlaamse economisten, niet alleen van de Leuvense economiefaculteiten, maar ook van de Gentse, Antwerpse en Brusselse, en (later) ook van de Limburgse faculteit. Opmerkelijk op dit VWEC-Congres van 1973: de congresleden wandelden van het sportcomplex naar de Faculty Club achter de fanfare van Rotselaar op initiatief van Jef Van Gronsveld, oud-preses en voorzitter van Ekonomika.
In 1981 deed Pol Bastin dit huzarenstukje nog eens over, met Ekonomika en de faculteit, die toen nog de Faculteit van Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen (ETEW) heette. De rol van de overheid was sinds 1973 steeds verder opgeschoten zodat men zich toen de vraag begon te stellen naar het nut en zelfs de (on)wenselijkheid van zoveel overheidsinmenging in de economie. De titel van het Congres luidde dan ook eerder kritisch: ‘Overheidsinterventies’. Congresvoorzitter was Prof. Karel Tavernier, die tevens jarenlang voorzitter van Ekonomika Senioren (Alumni) is geweest en het zelfs tot vice-rector en algemeen beheerder van de KU Leuven schopte. Wetenschappelijk coördinator van dat congres was de internationaal gereputeerde professor Raymond De Bondt, tevens voormalig decaan van de faculteit FEB. Ook dat congres werd een groot succes, inhoudelijk dankzij de faculteit, en organisatorisch dankzij alweer Pol Bastin en zijn team van trouwe en bekwame medewerkers.
Senioren onder ons zullen zich misschien nog de zinderende slottoespraak van Prof. Mark Eyskens herinneren, toen in zijn hoedanigheid van Eerste Minister, in de sporthal De Nayer; een toespraak doorspekt met humor, rake quotes en gevatte analyses. Bij momenten ging het dak er figuurlijk af onder de vele lachsalvo’s en de open doekjes van de kolkende economistenmassa.
ALUMNIDAGEN VAN DE KU LEUVEN Pol Bastin was ook de pionier van de alumnidagen. In 1978 vierde de KU Leuven zijn eerste alumnidag. Dat was naar aanleiding van de tiende verjaardag van ‘Leuven Vlaams’ en de splitsing van de Leuvense universiteit in KU Leuven enerzijds en de Franstalige Université Catholique de Louvain (UCL) anderzijds. Het was tevens de tiende verjaardag van Alumni Lovanienses. Het groots opgezette avondfeest in de hangar van Stella Artois was een spetterend succes. Pol Bastin was alweer de grote animator/organisator. En hij zou dat in 1983 nog eens overdoen op de tweede Alumnidag, volgens dezelfde formule maar nu werd aan de alumniverenigingen gevraagd om het namiddagprogramma per faculteit in te vullen. Tien jaar later was er de vierde alumnidag op het Ladeuzeplein met o.a. een indrukwekkende spiegeltent en daarrond een heus tentenkamp. Dit tentenkamp was het grootste wapenfeit van Pol Bastin voor Alumni Lovanienses. Elke grote kring had er zijn tent. De spiegeltent was de tent voor Ekonomika Alumni. In de centrale tent was er een anderhalf uur durend spektakel “Tempo No Tempo” met een videomontage live begeleid door het Universitair Symfonisch Orkest, het Leuvens Universitair Koor, de band van Bart Hermans en met Peter Rouffaer als presentator.
EKONOMIKA SENIOREN Maar de initiatieven die Pol Bastin ontplooide voor Ekonomika Alumni zelf waren ook haast niet te tellen en altijd waardevol. Vooral de ‘jaarvergaderingen‘ van Ekonomika, nu Ekonomika Alumnifeest, deed hij ‘ontploffen’. Legendarisch waren de jaarvergaderingen in de Salons Georges aan het Hogeschoolplein. Meerdere jaren werden alle zalen afgehuurd, met elk een aparte ‘sfeer met aangepaste muziek’. Tot wel 500 deelnemers werden geteld. De combinatie van het organisatietalent van Pol Bastin en de uitgekiende communicatiestrategie van Jan Maryssael was het geheim van dit succes. Pol behield tot circa 1995 de verantwoordelijkheid voor die jaarevents.
Gaandeweg legde hij zich meer en meer toe op de jaarlijkse Seniorendag van Ekonomika Alumni in de Faculty Club. Ook die werden een groeiend succes, onder het voorzitterschap van Frans Vreys en daarna René Piot. Later nam Jules Ackermans de fakkel over, en vervolgens Jos Clijsters. Steeds was oud-praeses Torre Mutton van de partij als begeleidend organist voor de afsluitende cantus. Die formule die destijds door Pol Bastin mee werd uitgetekend wordt nog steeds gevolgd. Na twee annulaties wegens corona zal de Seniorendag dit jaar plaats vinden op 22 april. Het wordt gegarandeerd een uitbundig weerzien. Helaas voor de eerste keer zonder Pol.
Ook de ‘officiële’ Algemene Vergadering van Ekonomika Alumni, ‘de Senaat’ genoemd, passeerde menigmaal door de vakkundige handen van Pol Bastin. Hij zorgde ervoor dat het steeds weer een fantastisch feest werd in de ware Ekonomika-spirit. Sommigen waren er alvast bij o. a. bij Philips, Royal Belge, BBL, Nationale Bank, EY, ... Deze Ekonomika-bijeenkomsten waren voor Pol altijd momenten van hartelijke ontmoetingen met zijn vele vrienden, naast Bob Vanes en de eerdergenoemde personen, ook bv. Guy Vos, prof. em. Rik Lenaert, Jef Van Gronsveldt, Piet Cardyn en vele anderen.
FUNDRAISER
Ook financieel zijn Ekonomika Alumni en ook de faculteit wel gevaren met tal van initiatieven van Pol Bastin. Zo was hij de drijvende kracht achter het ‘Fonds Permanente Vorming’ en de ‘Multimediastudio Karel Tavernier’. Met dat laatste initiatief bracht hij de eenentwingste eeuw binnen in Ekonomika en in de faculteit. En zeker niet te vergeten: de fundraise ‘Bibliotheek Bob Vanes’ in de Naamsestraat. De faculteit en de studenten doen er dagelijks nog altijd hun voordeel mee. Steeds kon Pol Bastin honderden economisten overtuigen om in hun geldbuidel te tasten om iets terug te doen voor hun Alma Mater en vooral hun faculteit.
Het Fonds Permanente Vorming (Fonds Pol Bastin) was zijn idee. Na een bezoek aan Barcelona waar hij naamplaatjes aan de muren van de universiteit van Barcelona zag hangen, groeide het idee om ook een fundraising te doen waarbij naamplaatjes verschenen aan de muur van het Huis van 'T SESTICH. Het werd een groot succes en het resultaat is nog steeds te bezichtigen in de Naamsestraat 69.
Ook met de in het begin genoemde Vlaams Wetenschappelijk Economische Congressen deden de faculteit en Ekonomika hun financieel voordeel. Gelet op de zeer ruime opkomst van duizenden economisten en een rist sponsors lagen de inkomsten van de VWEC’s die Pol Bastin organiseerde beduidend hoger dan de uitgaven. Van het positief saldo ging een derde naar de Vereniging voor Economie (VVE) dat als koepelvereniging van de Vlaamse economiefaculteiten en -kringen eigenaar is van de VWEC’s en deze patroneert. Een tweede derde van het saldo ging naar de faculteit en het laatste derde naar Ekonomika Alumni. Dat spekte de kas van de vereniging telkens met tienduizend euro’s en meer. De VWEC’s die Pol Bastin organiseerde waren financieel ook bij de meest succesvolle.
Hij zag het natuurlijk niet graag gebeuren dat de tweejaarlijkse VWEC-congressen stelselmatig aan belangstelling inboetten. Ekonomika Alumni was in principe om de 8 jaar aan de beurt voor de organisatie ervan, alternerend met Gent, Antwerpen en Brussel, elk om de twee jaar. Maar in een tussenpauze van acht jaar veranderde de wereld telkens razendsnel. Pol had het er moeilijk mee dat de vroegere successen niet meer konden worden herhaald. Maar de context veranderde grondig. In de jaren na 1990 explodeerde immers de markt van de opleidingen, academische (bv. postgraduaten) en management cursussen in de privé-markt. Het VWEC had zijn monopolie op permanente vorming en netwerking verloren. Bovendien kwam er steeds meer versnippering in de vakgebieden waar de economisten zich in specialiseerden, zodat het steeds moeilijker werd een ‘gemeenschappelijk thema’ te vinden. En nu zijn we aan het punt aanbeland dat er al jaren geen VWEC’s meer worden georganiseerd, en dat de VVE als koepel geen doel meer heeft. De vijf alumniverenigingen waaronder Ekonomika Alumni zijn overeengekomen om de VVE te vereffenen. In 2022 moet dit proces van vereffening worden afgerond. Het patrimonium zal worden verdeeld over de vijf alumni verenigingen. En zo zal Pol Bastin postuum toch nog zijn steentje bijdragen aan de financiën van Ekonomika Alumni, want de grootste bijdragen van de VWEC-congressen kwamen van de congressen die Pol heeft georganiseerd.
OVERWINTEREN IN DE CARAÏBEN Pol Bastin kon niet tegen de kou. Hij vond voor zichzelf en zijn echtgenote Lieve de ideale oplossing in het overwinteren op het eilandje Bequia dat behoort tot het de eilandengroep Saint Vincent and the Grenadines in de Caraïben, waar hij zich verdiepte in de schilderkunst met fraaie werken als resultaat. Pol verkocht zijn schilderijen en de opbrengst ging naar het India-project van Torre Mutton. Aanvankelijk verbleef hij er een viertal maanden, maar geleidelijk aan zes maanden, tot na de Paasvakantie, wanneer het hier opnieuw beter weer werd. Dan speelde hij tennis in de club Stade Leuven die aanpaalde aan zijn woning in de Kardinaal Mercierlaan in Leuven. Tot op hoge leeftijd speelde Pol tennis. En na ‘het matchke’ was het tijd voor een frisse pint en een snack in de clubhouse bij Salah. Hij genoot van het goede leven, samen met Lieve en met zijn goede vrienden van Ekonomika. Hij heeft dat gelukkig véle jaren mogen beleven.
Aan Lieve en aan zijn vele goede vrienden die hem ongetwijfeld zullen missen biedt Ekonomika Alumni zijn innige deelneming aan.
