Interview Bert Vandeurzen (Wijnen Vandeurzen)
'Toen wij begonnen in 2014 waren er dertig wijnbouwers in België. Nu 200'
Op 28 mei waren 50 Ekonomika alumni te gast op het kasteeldomein van de familie Vandeurzen te Linden. Tijdens de uiteenzetting en rondleiding doorheen de wijngaard en bijhorend productiegebouw, ontdekten we hoe de druiven evolueren tot meesterlijke wijnen. De middag werd afgesloten met een heerlijke wijnproeverij; wat uiteraard naar meer smaakte. We zochten Bert Vandeurzen achteraf nog eens op om meer te weten te komen over het wijndomein alsook over de wijnbouw in België.
‘De meest succesvolle ondernemingen starten met een beetje toeval’ staat op jullie website. Is het toeval dat jullie in de wijnbusiness terecht zijn gekomen?
Bert Vandeurzen: In 1980 richtte mijn vader LMS International op, een spin-off van KU Leuven. Hij heeft dit bedrijf uitgebouwd tot een wereldwijde speler in de simulatie-software en in 2012 verkocht aan Siemens. Het was altijd wel mijn vaders droom om een wijnkasteel te hebben ergens in Frankrijk, Italië, Spanje maar uiteindelijk is het inderdaad per toeval Linden geworden, op 2 straten van waar we woonden. Door de verkoop van LMS zochten we naar nieuwe kantoorruimte en ons oog viel op dit kasteel dat toen nog in handen was van Franse adel. De laatste telg van die familie wilde het kasteel van de hand doen maar in zeer vervallen toestand. Om het verschil te overbruggen tussen de prijs die hij in zijn hoofd had en de prijs die wij bereid waren te betalen, hebben we de landbouwgronden aan de overkant erbij betrokken. Vervolgens ontdekten we bij een historisch onderzoek dat er in de 16e eeuw aan wijnbouw werd gedaan op deze akkers. Uit een grondanalyse bleek toen dat de bodem zeer geschikt was voor wijnbouw maar dat de grond verarmd was. Het eerste jaar hebben we daarom zeeschelpen, kalk, groene bemesters en zelfs hooi aan de grond toegevoegd om terug tot een kwalitatieve bodem te komen. Vervolgens hebben we de eerste aanplant in 2014 kunnen doen, de eerste oogst in 2017 en in 2018 hadden we de eerste gebottelde wijn. Zo is mijn vaders droom van een wijnkasteel dus uiteindelijk per toeval in België werkelijkheid geworden.
Welke rol speelt het klimaat bij de wijnlandbouw?
Bij aanvang van de plannen rond wijnbouw op het domein hebben wij ook een klimatologisch onderzoek laten uitvoeren waaruit is gebleken dat het klimaat rond de jaren twintig uit de vorige eeuw in het Noorden van Spanje en het Zuiden van Frankrijk volledig aan het opschuiven is naar hier. Het aantal uren zon, neerslag, lichtsterkte, temperatuur van 100 jaar geleden in die gebieden is nu zowat het klimaat van België en Nederland.
Door de klimaatveranderingen zie je dat in het Zuiden van Europa het veel te warm aan het worden is voor de druiven waardoor het alcoholpercentage in de wijnen stijgt en de wijn daardoor branderig wordt. De komende 100 jaar zitten we in België voor wijnbouw qua klimaat beter dan het zuiden van Europa.
Hoe maak je de keuze voor het type druif voor je wijngaarden?
We hebben resoluut gekozen voor druiven van wijnen die we zelf graag drinken. Dat is zeker niet typisch voor een Belgische wijnbouwer, die gaat met name voor Duitse en Franse druiven. Maar wij hebben bewust gekozen voor de Spaanse, Italiaanse en Oostenrijkse druiven als Albarino, Gruner Veltliner en Tempranillo.
We blijven experimenteren met de druiven. In 2019 hebben we aantal Italiaanse druiven aangeplant als Montepulciano en Barbera en de Oostenrijkse druif Roter Veltliner. Montepulciano bleek geen succes te zijn omdat het een warmer klimaat nodig heeft, maar de Roter Veltliner en de Barbera hebben ons verrast en deze gaan we in 2023 verder aanplanten.
Hoe hebben jullie deze kennis en expertise vergaard om daadwerkelijk de wijn te gaan verbouwen?
Van nature zijn we een family office en investeren we in technologische bedrijven. We hebben er nu zo’n 70-tal in portefeuille. We laten ons hierbij altijd omringen door experts in die domeinen. We hebben hetzelfde gedaan bij de opstart van de wijnbouw: we hebben een aantal experts rond de tafel gebracht, waaronder KU Leuven bio-ingenieurs. Als je dan twee tot drie jaar in het proces zit, moet je de wijn beginnen te maken en toen hebben wij Daniel Medarts, die reeds twintig jaar zijn eigen wijn maakt en hiervoor bij de top in België hoort, kunnen aanwerven. Hij is onze oenoloog en verantwoordelijk voor de vinificatie van onze wijnen. Wij hebben de gewoonte ontwikkeld om aan insourcing te doen als het op expertise aankomt om zo te kunnen excelleren in wat we doen.
Hoeveel wijn produceert het domein per jaar?
Het domein heeft 11 hectare landbouwgrond waarvan we 6,5 hectare actief gebruiken voor de wijnbouw. We produceren zo’n 35.000 flessen per jaar. Tot nu toe hebben we elk jaar een hectare extra aangeplant en dat levert zo’n extra 5.000 flessen op. We kunnen zeker nog groeien, maar onze ambitie is niet de grootste Belgische wijnbouwer te worden, maar wel de meest kwalitatieve.
Wijnbouw in België is ook een sterk groeiende sector. Toen wij begonnen in 2014 waren er 30 wijnbouwers in het land en vandaag zijn het er al 200. Oorzaken zijn de klimaatverandering maar zeker ook de duurzaamheid van wijnbouw. Daarnaast zijn de marges bij bijvoorbeeld graan en mais veel lager. Bij wijnbouw creëer je een afgewerkt product, waardoor je margeketen veel groter is.
Hoe brengen jullie deze flessen op de markt?
We hebben eigenlijk drie verkoopkanalen: rechtstreeks aan particulieren, via wijnwinkels in Vlaanderen, en via ons eigen restaurant De Victorie. Ieder kanaal zet zo’n 1/3 deel van de flessen af. In Vlaanderen kiezen we bewust voor kleine wijnwinkels die gespecialiseerd zijn in lokale producten of in speciale wijnhuizen. De eigenaar komt dan vaak naar hier voor een rondleiding en krijgt veel informatie om zo de wijn te kunnen vertalen naar zijn klanten toe. Voor onze wijn heeft het weinig zin om in grote wijnhuizen te liggen omdat je dan één van de vele flessen bent. Belgische wijnen zijn vaak duurder, maar door het verhaal erachter te vertellen, krijg je de klant vaak mee.
Als wijnproducent loop je eigenlijk het meeste risico in de keten en krijg je de laagste marge op de wijn. Een restauranthouder verkoopt bijvoorbeeld de wijn aan hele andere prijzen en ook per glas. Omdat we op het domein ook de hoeve hebben liggen, kwam al snel het idee om hier het restaurant de Victorie te openen en zo voor een stuk de hele keten zelf in handen te houden. Hier leren de klanten onze wijnen kennen en bestellen ze deze daarna rechtstreeks. Met het restaurant kunnen we een belevingsconcept aanbieden waar mensen graag voor komen, de wijn drinken met zicht op de wijngaarden. Ook de winetasting events zijn hierdoor in trek.
Hebben jullie internationale ambities?
Vorig jaar zijn we in Nederland van start gegaan via twee grote distributeurs in het noorden en het zuiden van het land. Daar gaan zo’n 5.000 tot 6.000 flessen op jaarbasis naar toe. Vandeurzen heeft in 2022 ook deelgenomen aan Prowein, een grote internationale wijnbeurs. Dit in samenwerking met een aantal andere Belgische wijnbouwers om de Belgische wijn op de internationale markt te profileren. Hier zijn ook leuke contacten uitgekomen met Duitsland, Luxemburg en de Scandinavische landen. We gaan dit zeker verder uitbouwen.
Zijn de Vandeurzen-wijnen reeds in de prijzen gevallen?
De eerste oogst uit 2017 die in 2018 gebottled is, ontving direct een prijs voor de Gruner Veltliner-wijn en de Albarino-wijn. Een nieuw wijndomein zonder zelf expertise te hebben en dan het eerste jaar een wijnprijs binnenhalen gaf ons veel trots en moed.
Er zijn eigenlijk verschillende (internationale) wijnkeuringen voor onze wijnen. Je hebt ‘De beste Belgische wijn’, ‘Concours der Lage Landen’ met Nederland en Luxemburg en dan nog de ‘The Best Cool Climate Wines’ waar zo’n 27 landen aan mee doen. We hebben inmiddels al meerdere prijzen binnengehaald bij deze verschillende wedstrijden en zijn fier dat we in 2021 de eerste Belgische wijnbouwer waren met een gouden medaille voor een rode wijn op het Concours der Lage Landen.
Hoe zie je de toekomst?
Onze ambitie in de Belgische wijnmarkt is niet om de grootste te zijn, maar wel om de meest kwalitatieve en innovatieve wijnproducent te worden. Met innovatief bedoel ik dat we een aantal druivenrassen aanplanten die andere Belgische wijnbouwers niet aandurven. Maar ook innovatief in vinificatieprocessen, bijvoorbeeld het optimaliseren van gisten. We werken hiervoor samen met KU Leuven bio-ingenieurs. Onze ultieme doelstelling in deze samenwerking is om bij het gehele vinificatieproces, beginnend bij de grond waarin de druif gekweekt wordt tot de oogst in september, door technologische analyses van elke stap uiteindelijk zo goed als zelf de eindkwaliteit te kunnen bepalen. KU Leuven heeft reeds veel expertise in bierbrouwen en wij zouden graag samen de expertise rond wijnbouw doen groeien.
We moeten ook wel de leeftijd van de wijngaard respecteren. De regel is dat je minstens tien jaar bezig moet zijn om kwalitatieve wijnstokken te hebben. Wij zitten nu in ons 7e jaar en ik hoop binnen een vijftal jaar door de opstartperiode heen te zijn en tegen dan alle productiestappen van A tot Z te kunnen controleren en beïnvloeden. Zo zullen we dan heel goed de evolutie van de wijn kunnen gaan voorspellen en tot een zeer hoogkwalitatief resultaat komen.
Hettie Murray (Foto's: Bavo Nys) Speciale aanbieding voor betalende leden van Ekonomika Alumni: 10% korting in de webshop met promocode KUL10% wijnkasteel-vandeurzen.shop