Wat was nu de context van GameStop? Gamestop is een winkelketen die computergames verkoopt, maar deed het de laatste jaren slechter en slechter, onder andere door concurrentie van de online verkoop van games. De aandelenkoers daalde al een paar jaar. Er was recenter ook wel wat positiever nieuws door de aanstelling van een nieuwe ceo en het inzetten op die online markt. Echter, door de negatieve stemming besloten heel wat hedge funds om het aandeel te shorten omdat het vermoeden was dat het aandeel verder zou dalen. Maar via de nodige toeters en bellen op social media organiseerden de kleine investeerders zich massaal om aandelen van Gamestop te kopen, waardoor de aandelen niet daalden, maar spectaculair stegen en waardoor die hedgefondsen een verlies leden van 70 miljard dollar.

DAVID VS GOLIATH Dit werd wereldwijd als voorbeeld aangehaald van de kleine belegger die zich organiseerde tegen de reuzen van Wall Street en waarbij David het pleit won van Goliath. Maar is dat wel echt zo? En is de slechte reputatie van short sellers wel terecht? Is het wel opportuun om short selling te verbieden? Short selling is alleszins niet nieuw. In 1600 was er bij de Oost-Indische Companie al discussie over short selling. Belangrijk is ook dat short selling niet risicoloos is. Als prijzen stijgen, in plaats van te dalen, is er een verlies op de short positie. Bovendien moet een shorter een zogenaamde margin aanhouden, dit is een bedrag wat de shorter moet storten als garantie dat hij ook bij verliezen aan zijn verplichting kan voldoen. Des te sterker de prijsstijging, des te groter de margin dient te zijn, en des te meer financiering de shorter dus nodig heeft voor zijn short positie. Uit onderzoek blijkt dat shorters handelen op basis van informatie, niet enkel op basis van manipulatieve tendensen. Shorters bezitten met ander woorden waarderelevante informatie en door te handelen brengen ze die in de markt en wordt die info weerspiegeld in de prijzen. Bovendien blijkt ook dat ze heel goed zijn in het verwerken van publieke en private info – niet illegaal voor alle duidelijkheid. Bv. via machine learning verkrijgen shorters info die andere traders niet hebben. Shorters zorgen ook voor het afdwingen van corporate governance. Ze disci plineren wat dat betreft bedrijven en managers. Want als zij niet betrouwbaar zijn en schuldig zijn aan financieel wanbeheer dan zal de shortpositie voor dat bedrijf stijgen. Shorters hebben dus ook een rol in markten. Wat als er een verbod zou komen op short selling? Dan zou de marktkwaliteit en de markliquiditeit, hoe makkelijk en goedkoop je kan handelen, achteruit gaan. In een efficiënte markt zit alle info in de prijs van een aandeel vervat. Nu, door de short sellers uit de markt te halen, haal je een bepaalde partij uit de markt, namelijk zij die een pessimistische kijk hebben op de markt en op dat aandeel in kwestie. Dan ga je prijzen minder informatief maken. Het is beter dat prijzen de inzichten en opinies van zowel optimisten als pessimisten weerspiegelen. Als de prijzen niet betrouwbaar meer zijn gaan we verkeerde prijzen betalen en zal het voor niemand nog interessant zijn om in aandelen te beleggen. Dus het is belangrijk dat de prijzen correct zijn, het haalt investeerders ertoe over om in de markten te stappen en bedrijven te financieren. Shorters zorgen er ook voor dat het kapitaal naar de juiste bedrijven gaat. Om de hype van GameStop als voorbeeld te nemen: je wil toch niet dat door een verkeerde prijsvorming kapitaal daar naartoe gaat en niet naar Pfizer bv.

GAMESTOP Wat was er aan de hand bij GameStop? Twee jaar lang was de prijs zeer stabiel tot er opeens een enorme uitschieter was in januari. Kleine investeerders gebruikten online platformen Reddit en Wall Street Bets. Ze gaven hun orders door aan een broker, in dit geval Robinhood. Die broker is een tussenpersoon, kleine beleggers hebben immers geen rechtstreekse toegang tot de beurs. Robinhood geeft dan het order door aan een marktmaker en die voert dan de orders uit. Nu, de laatste jaren toonden aan dat GameStop omzetverlies leed en slechte resultaten boekte. De prijs in 2020 was rond de 4 à 5 dollar, echt heel laag. En die was gradueel gezakt in de jaren ervoor. Na de aanstelling van een nieuwe Ceo en een transitieplan om ook online te verkopen steeg de prijs wel opnieuw naar rond de 20 dollar. Op dat moment besloten een pak ‘vigilantes’ op Wall Street Bets de short sellers hard te raken. De laatste 5 jaar begonnen shorters immers grotere posities in te nemen. Waarom is het aandeel van Gamestop dan zo door het dak geschoten? Was dat enkel het gevolg van het handelen van die vigilantes? Of speelden ook andere tendensen? We zien dat op die bepaalde donderdag het aandeel is gestegen op 1 dag van 112 dollar naar meer dan 400 euro. Kwam dat door die kleine investeerders, de vigilantes? De dagen ervoor was de prijs van het aandeel stelselmatig aan het stijgen, en waarschijnlijk (maar helemaal zeker kunnen we daar niet van zijn wegens geen data) is het de angst van de short sellers geweest die voor die enorme piek heeft gezorgd vanuit het bank run idee, namelijk de angst dat de kleine investeerders nog verder massaal gingen kopen en de koers zouden laten stijgen. Vanuit die optiek zijn de short sellers waarschijnlijk hun short positie gaan afsluiten door het aandeel te kopen, dit om verdere verliezen te voorkomen. Uiteraard draagt dit dan bij tot een verdere prijsstijging. Daarnaast hebben mogelijk ook derivaten bijgedragen, namelijk de verkopers van opties op Gamestop die het aandeel kopen om hun risico op de optie in te dekken.

WRAAK OP WALL STREET? Is er nu wraak genomen op Wall Street? De short sellers hebben ongetwijfeld zware verliezen geleden, maar de individuele investeerders ook. Het is alleszins de eerste keer dat de kleine investeerders zo’n impact hebben gehad. Op die manier hebben ze aangetoond dat ze meer invloed op de markt hebben dan daarvoor aangenomen. Tot dan was hun invloed eigenlijk eerder in de marge. Hoe is hun invloed dan kunnen toenemen? Er is de rol van social media waardoor de kleine investeerders zich nu kunnen groeperen. Bovendien is er ook een effect door de gamification van trading. Bij een trading app krijg je allerlei instant gratifications wanneer je ruilt: gaande van leuke geluidjes tot confetti. Dat geeft een soort van casinogevoel. Nu, we kunnen ons bij het zich groeperen wel vragen stellen. Hoe gaan de toezichtshouders hiermee omgaan in de toekomst? Als profes sionele traders zich op dergelijke manier organiseren is er sprake van marktmanipulatie. Maar eigenlijk doen die kleineinvesteerders hetzelfde. Zullen de regulatoren dan ook optreden wanneer dit in de toekomst gebeurt of niet?

Hierna legde prof. Wim Schoutens van het departement Wiskunde en gespecialiseerd in statistiek en risicobeheer de link tussen short selling en bv de pensioen- of verzekerings sector in termen van risicobeheer.

Wim Schoutens: Bij aandelen kun je ook call- of putopties verwerven. Bij call-opties heb je het recht om iets te kopen aan een vastgelegde prijs gedurende een vastgelegde periode en putopties is het andersom. Je wil bv. een putoptie kopen bij een bepaald aandeel om aan risicospreiding te doen. Op die manier sluit je een soort van verzekering af om niet je hele kapitaal te verliezen. Want als een aandeel keldert, kun jij het nog steeds aan die hogere, op voorhand vastgelegde prijs verkopen. Je kan het vergelijken met een brandverzekering: we hopen dat ons huis niet afbrandt, maar we kopen een verzekering zodat als het toch gebeurt, we niet alles kwijt zijn. Short selling kan ook op die manier als verzekering bekeken worden. Het verbieden van short selling zou betekenen dat je geen verzekering meer kan nemen. Als we dan kijken naar de pensioenen of bv. naar het vermogen van de universiteit, dan kun je alleen maar hopen dat we dat soort van verzekering nog zouden kunnen nemen. Die put opties zijn alleszins beter aanvaard dan het zuivere short sellen, maar het principe is hetzelfde. Zelfs bij het zogenaamde naked short selling, zonder het verzekerings mechanisme wil ik nog volgende bedenking maken. Bij het kopen van aandelen, is het grootste risico dat je alles kwijt raakt, wat natuurlijk heel erg is. Maar bij short selling is het risico eindeloos. Er zit namelijk geen grens op de stijging van de koers van een aandeel.

Short selling verbieden is dus niet opportuun, wat moet er dan wel gebeuren? Volgens prof. Wuyts zou er alleszins ingegrepen moeten worden door de toezichtshouders: wie op kunstmatige wijze de markt probeert te manipuleren, of het nu kleine inves teerders zijn via social media of professionele traders, moet gestraft kunnen worden. Een ban op short selling op bepaalde banken tijdens de crisis van 2008 zou volgens recent onderzoek zelfs een negatief effect hebben gehad. Het creëren van een level playing field, zonder manipulatie is wenselijk. Wie het volledige gesprek wil bekijken op youtube kan dit hier doen.

Michael Boelaert