Prof. em. Willem Karel Brauers
“Meer kwaliteit bereiken door aan kwantiteit te doen”
Ik ontmoet de 96-jarige kwieke Willem Karel M. Brauers in zijn huis in Berchem waar hij sinds de jaren zestig woont. Met de gepaste afstand en onder het genot van een kopje thee vertelt hij twee uur lang over zijn boeiend en rijkgevuld leven van student tot professor emeritus. Naast een imponerende lijst van diploma’s en titels heeft Willem Brauers ook een indrukwekkende bijdrage geleverd aan de kwantitatieve economie. Een gesprek.
STUDEREN IN OORLOGSTIJD Tijdens de oorlog in 1943 voltooit Willem Brauers het hoger middelbaar onderwijs aan het atheneum van Berchem. Maar voordat hij aan de universiteit kon beginnen, dook hij onder om de arbeidsdienst voor de Duitsers te ontlopen. Door cursussen te bemachtigen van de Rijkshandelshogeschool in Antwerpen kon hij met zelfstudie in september 1944 examen afleggen en was hij geslaagd voor de eerste kandidatuur. Antwerpen was inmiddels bevrijd maar het was de tijd van de vliegende bommen. Antwerpen en De Kempen werden zwaar getroffen. Willem Brauers wilde zijn studie verderzetten aan de Universiteit van Leuven maar het studiejaar begon door deze vliegende bommen pas in januari 1945.
In die tijd werd het onderwijs uit Antwerpen niet evenwaardig gevonden en moest Willem Brauers zijn baccalaureaat in Leuven herdoen. Hij deed dit tijdens de zittingen van juli en september 1945. Tijdens deze eerste jaren van zijn studies kan hij amper spreken van een studentenleven: “Mijn eerste jaren waren zo gespannen omdat ik op iedere zittijd examens moest afleggen. ”Naast Toegepaste Economische Wetenschappen (TEW) heeft Willem Brauers ook Wijsbegeerte en Politieke en Diplomatieke Wetenschappen aan de KU Leuven gevolgd. Zijn grote voorbeeld was Gaston Eyskens, minister van financiën en vervolgens herhaaldelijk eerste minister in deze naoorlogse periode, die ook meerdere masters had gecumuleerd.
STUDENTENLEVEN Willem Brauers kon dan ook pas na zijn master TEW in 1947 genieten van het studentenleven. Hij was lid van Ekonomika en nam deel aan veel activiteiten. Hij was actief betrokken bij de KVHV (Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond) waar hij de toneelkring Roeland oprichtte. Van 1948 tot 1949 was hij tevens bestuurslid van de Vereniging Vlaamse Studenten. Eén van zijn studentenavonden eindigde bijna in een verwijdering van de universiteit, maar dat liep gelukkig met een sisser af. Willem Brauers vertelt: “Voor de oorlog waren er overal mooie wegwijzers in Leuven en heel België, maar tijdens de oorlog zijn veel wegwijzers verwijderd met het idee dat de Duitsers dan de weg zouden verliezen. Achteraf gezien was dat natuurlijk een idiote gedachte”.
“Maar dus na de oorlog zat het hele land zonder wegwijzers. Dan zijn er houten wegwijzers geplaatst waarop de letters geschilderd waren. Voor het station van Leuven stond ook zo’n wegwijzer. Op deze avond na een studentenfeest, op weg naar ons kot, kwamen we een man tegen die de weg vroeg naar het station. Wij liepen met hem mee tot vlak aan het station en daar vroeg hij ons nog een glas te drinken… en nog een glas en nog en glas. Dat was tot praktisch tegen de morgen… wij hadden niet bepaald de gewoonte zoveel te drinken en waren stiepelzat. Eén van ons is toen tegen de wegwijzer gevallen bij het station en die kwam los. Ik weet niet waarom, maar we kwamen op het slechte idee de wegwijzer mee te nemen. We zijn dan met die wegwijzer gelopen langs de Tiensevest en zo halverwege zijn we ingehaald door de politie en werden we omsingeld. Mijn vrienden ontsnapten maar ik werd gegrepen doordat aan mijn jas een ceintuur zat. Eén van die politieagenten beval mij de wegwijzer terug te dragen. Maar dat was voor één persoon tamelijk groot en zwaar. Omstanders op weg naar het station die ochtend riepen mij toe ‘ Hé Christus met zijn kruis’”, gniffelt Willem Brauers. Hij vervolgt: “De politie was in die tijd de studenten slecht gezind door een aantal incidenten en dat pakte negatief uit voor mij. Zij wilden mij als voorbeeld stellen en mij van de universiteit laten verwijderen. Mijn geval werd voorgelegd aan de Rectorale Raad maar dankzij professor Polspoel die mij kende als goede student en brave jongen is dat niet doorgegaan. Maar moet je denken dat ze iemand wilden verwijderen voor zo’n zotte zaak terwijl tegenwoordig bij zeer zware vergrijpen je niet eens direct verwijderd wordt van de universiteit.”
ACADEMISCHE BIJDRAGE
Input-output analyse is een belangrijk onderzoeksgebied geweest voor Willem Brauers. Hij licht toe: “Het is een tabel die alle bedrijfstakken in een land combineert. De tabel onderzoekt wat de invloed is van wijzigingen in één sector op de andere sectoren in dat land.” De Universiteit van Brussel heeft een eerste input-output tabel voor België gemaakt in 1953 en vijf jaar later heeft Willem Brauers de tweede tabel opgesteld in 1958. Tijdens zijn werk op het Centrum Economische Studies (CES) van de KU Leuven heeft hij samen met zijn promotor professor John van Waterschoot regionale input-output- tabellen voor Brussel, Vlaanderen en Wallonië opgesteld en bijgehouden. De economie en de industrie evolueerden alleen zo snel dat het niet mogelijk bleek om met de input-output analyse de ontwikkelingen te blijven volgen. In 1995 schreef Willem Brauers zijn laatste boek over dit onderwerp (in het Frans) en is hij overgegaan naar de studie van modellen voor complexere systemen. Hij heeft hiervoor twee modellen ontwikkeld: MOORA en MULTIMOORA. Deze methoden worden nog steeds wereldwijd toegepast. Willem Brauers licht toe: “Met deze methodes ontleed je het doel in subdoelen en vervolgens probeer je deze subdoelen te kwantificeren door criteria te ontwikkelen die geoptimaliseerd dienen te worden. Om kwalitatieve beslissingen te kunnen nemen, moet je kwaliteit kwantificeren. Met andere woorden bereik je meer kwaliteit door aan kwantiteit te doen.”
BRAUERS EN DE BELGISCHE STAAT In 1957 is Willem Brauers, als voorzitter van de jongerenafdeling van het Vlaams Economische Verbond, mee geweest met de eerste (niet-officiële) Belgische economische missie naar China onder leiding van Charles Roger, voorzitter van de Centrale Raad van het Bedrijfsleven en met J. Van Offelen, destijds Kabinetschef Financiële Zaken. Het was een missie die uiteindelijk resulteerde in het feit dat België de Volksrepubliek China erkende. De delegatie was op 1 mei aanwezig in Peking voor de viering van de Dag van de Arbeid op de tribune met Mao. Deze heeft die dag de Belgische delegatie de rug toegekeerd en genegeerd omdat België China toen nog niet erkend had. Willem Brauers heeft tijdens de missie het eerste boek over de Input-Output-analyse van professor Leontief aan de Chinese minister van Planning gegeven. Die kwam terug met: “Wij geloven niet in die kapitalistische nonsens”. Maar vandaag de dag is China als land het meest geïnteresseerd in Input-Output-analyse. In 2004 heeft Willem Brauers ook een haalbaarheidsstudie in België gedaan over het organiseren van de Olympische Spelen 2016 in Vlaanderen, waarbij het prijskaartje van de nodige investeringen een stuk hoger uitkwam dan de berekeningen gedaan door een vooraanstaand studiebureau. De regering heeft daarop besloten zich niet kandidaat te stellen voor de Olympische Spelen.
Tijdens de Belgische economische missie naar China in 1957 werd de delegatie uitgenodigd thuis bij de Chinese minister van buitenlandse zaken (Foto: Willem Brauers meest rechts).
EKONOMIKA ALUMNI VANDAAG Als ik Willem Brauers vraag naar Ekonomika Alumni vandaag begint hij meteen over het jaarfeest (Ekonomika Alumnidag) in het Hilton Hotel Antwerpen in 2018. “Ik heb de meest fantastische avond gehad. Prachtige locatie en geweldig feest. Ik had toen ook al de complimenten aan het organiserend team gegeven”, vertelt hij enthousiast. “Het is vandaag wat moeilijker om aan activiteiten deel te nemen, maar het bezoek aan de North SeaPort in Gent heb ik nog samen met mijn dochter gedaan en ook het laatste jaarfeest 2019 heb ik ‘in levende lijve’ meegemaakt bij AB Inbev.” (zie foto).
EEN VERSCHOVEN LEVEN Hoe langer ik luister naar de enthousiaste en inspirerende verhalen van professor Brauers, hoe vaker de vraag naar boven komt wat zijn geheim is en waar hij zijn energie en kracht vandaan haalt. Zijn antwoord begint met een stilte, maar dan zegt hij: “Ik weet het eigenlijk niet. Ik ben uit een zwakke positie gekomen. Ik had op jonge leeftijd tuberculose en de arts gaf mij destijds niet meer dan 17 jaar. Als klein kind moest ik daarom op een boerderij gaan wonen zonder mijn familie, waar ik later ook mijn vakanties zou doorbrengen. Mijn gezondheid is hersteld. Maar daardoor lijkt eigenlijk alles zich voor mij af te spelen op een oudere leeftijd. Ik heb ook alle sporten als skiën, paardrijden, bergbeklimmen, zwemmen… gedaan, en heb veel gereisd, maar altijd als late roeping. Ik heb precies een leven dat verschoven is naar een latere leeftijd toe. Want het feit dat ik nog zo actief ben op de universiteit is een soort unicum, hoor ik vaak. Ik ben eigenlijk ontplooid op een oudere leeftijd en dat is zo gebleven. Een geluk dus dat ik lang mag leven!”.
CORONA Op de vraag hoe hij de coronatijd heeft ervaren, geeft Willem Brauers het volgende mee: “Onderwijs op afstand is een probleem voor mij; verdedigingen van thesissen waar je ook moet kunnen interveniëren, lukt mij niet en dat is wel een handicap gebleken. Ik wacht op de fysieke bijeenkomsten. Voor de studenten kan ik alleen maar meegeven dat ik op jonge leeftijd ruim vijf moeilijke jaren heb gehad door de oorlog. Ik kon niet tot ontplooiing komen. Maar kijk naar mij, je kan het zeker inhalen !”
Hettie Murray - de Kruijf