"Drukkerij Van der Poorten wil voorloper zijn op het vlak van duurzaamheid en tegelijk een rendabel groeibedrijf"

Drukkerij Van der Poorten is wat men zou kunnen noemen ’hofleverancier’ van de KU Leuven, na een strenge selectieprocedure vier jaar geleden. ‘Volgend jaar wordt er opnieuw een oproep aan potentiële kandidaten gedaan en moeten wij ons als drukkerij opnieuw bewijzen. Maar wij zijn top én in duurzaamheid, én in kwaliteit én in leverbetrouwbaarheid. We zullen weer een heel goed dossier hebben’, maakt Filip Van Wezemael, mede bestuurder van Drukkerij Van der Poorten uit Kessel-Lo, zich sterk. Wij hadden deze zomer een gesprek met hem.

MILIEUVRIENDELIJK

‘Het drukproces op zich is niet milieuonvriendelijk’ zo steekt Filip van wal. ‘Reeds voor ik ben teruggekomen in het bedrijf in 2013 ( zie Kader: Wie is Filip Van Wezemael?), had Van der Poorten al bio-inkten in gebruik genomen en zonnepanelen gezet. Maar ik vond dat we nog een stuk verder konden gaan. Ik dacht ‘Wij zijn ecologisch eigenlijk goed bezig, dus laat ons eens onze milieu-impact berekenen.’ Achteraf gezien is dat één van de beste investeringsbeslissingen geweest. Daardoor konden wij onze voetafdruk, die al bij de laagste in de sector was, nog verder verlagen, namelijk door hem te compenseren, waardoor wij 100% klimaatneutraal werden. Dat konden we bovendien ook gebruiken in onze communicatie naar de buitenwereld. Het bleek een schot in de roos: het is immers in zeer goede aarde gevallen bij alle uitgevers. Die zetten dat graag in hun colofon ‘Kijk, wij denken aan het klimaat want we werken met een drukker die daar heel hard op inzet.’

Wij zijn daarna ook verdere duurzame stappen blijven zetten. Sinds oktober 2015 bieden wij 100% klimaatneutraal drukwerk aan volgens de PAS 2060 standaard voor CO2-neutraliteit. Dit geldt voor al onze drukwerken. Vervolgens zijn we de weg ingeslagen van het ISO-certificaat voor milieuvriendelijke productie, het ISO-14001-certificaat. Men had mij dat evenwel afgeraden, zo van ‘ISO, oei, dat is veel te ingewikkeld voor een KMO, blijf daar van weg!’. Maar ik had mij goed geïnformeerd, en het leek me haalbaar. Toch is het nog een hele klus geworden: al de bestaande procedures in kaart brengen, flowcharts maken en turtle diagrams opstellen. We hebben moeten doorbijten, bestuur, directie en collega’s, maar uiteindelijk hebben we het ISO-certificaat behaald.

In al onze beslissingen, bijvoorbeeld voor nieuwe machines, zetten wij onze ecologische bril op. We kopen soms kwaliteitsvol tweedehands materieel enkel om onze voetafdruk te verkleinen. We hebben ook een duurzaamheidswerkgroep opgericht die een draagvlak heeft op de werkvloer. De collega’s komen vaak met zeer goede ideeën. Wij proberen bijvoorbeeld zo weinig mogelijk papierafval te hebben. Onze drukpersen zijn zo afgesteld dat ze zo snel mogelijk ‘op kleur’ komen bij een printopdracht, waardoor het papierafval in de aanloop bij het drukken tot een minimum wordt herleid. Dat afval wordt daarna ook nog eens netjes gerecycleerd. Onze aluminiumdrukplaten worden opnieuw gesmolten en kunnen ‘oneindig’ gerecycleerd worden.

We zijn uiteindelijk nóg een stap verder gegaan in onze duurzaamheidsaanpak: we hebben ons EMAS laten registeren. Dat is geen certificaat maar een registratie waarbij we onszelf verplichten om onze milieuprestaties openbaar te maken, via een milieujaarrapport. Wij zijn de eerste Belgische offsetvellendrukkerij met zo’n EMAS-registratie.

“In al onze beslissingen, bijvoorbeeld voor nieuwe machines, zetten wij onze ecologische bril op.”

DE TOEKOMST VAN "PRINT"

De vraag die ik soms krijg, is ‘Al die ecologische inspanningen, is dat alleen maar een kost, of zijn er, behalve de ecologische voordelen, ook nog economische voordelen aan verbonden?’ Je kan dat nooit één op één bewijzen. Maar het heeft zeker en vast een economische meerwaarde. Je profileert jezelf namelijk als een milieuvriendelijk bedrijf, dat ook als dusdanig officieel geregistreerd staat, en dat is de toekomst. Het is onze overtuiging dat de regels en normen voor productiebedrijven op vlak van leefmilieu en klimaat alleen maar strenger zullen worden. Welnu, wij zijn daar op voorbereid. Wij zijn zelfs voortrekker, als klimaatambassadeur in onze drukkerijsector. Andere drukkerijen volgen. Ze zullen trouwens wel moeten, steeds meer klanten vragen immers om milieuvriendelijk en klimaatneutraal te werken.’ (zie ook kader: ‘Papier gebruiken leidt niét tot ontbossing.’)

Of print ooit zal verdwijnen? Filip Van Wezemael is er gerust in: ‘Neen. Print heeft een andere, complementaire functie dan online. Ook bij jonge mensen. Tijdens de onthaaldagen aan de universiteit kunnen de studenten bijvoorbeeld alles online raadplegen, maar toch vragen ze nagenoeg allemaal naar de papieren brochure(s). Omdat ze daarmee gemakkelijker een totaalbeeld hebben. Ze gebruiken de papieren brochure(s) als inspiratie om hun keuze te maken, en dat doen ze niet op hun smartphone, tablet of PC. Eens hun keuze gemaakt, schrijven ze zich wel online in. De KULeuven weet dat, vandaar dat de papieren brochures er nog altijd zijn. Sommige zaken die op papier staan hebben ook een grotere emotionele waarde. De jongeren staan overal en altijd online met selfies en fotootjes, en zijn daar compleet blasé voor geworden. Maar wanneer ze zich in een papieren brochure met een foto afgedrukt zien staan, zijn ze zo fier dat iedereen dat moet gezien hebben en dat ze het ook aan iedereen laten zien, alsof het nu pas echt is, en niet gewoon virtueel.

SPECIALISATIE

Drukkerij Van der Poorten kan heel veel uiteenlopende opdrachten van drukwerk aan. Filip Van Wezemael: ‘Je kan niet alles doen. Wij hebben ons gespecialiseerd in periodieken, wederkerende drukopdrachten, tijdschriften zoals dit kwartaalmagazine ECONnect, maar ook jaarverslagen, jaarboeken, en boeken tout court, met toch enige omvang inzake oplage. Wij drukken ook veel stadsmagazines en gemeentebladen. Dat heeft het voordeel dat wij aan langetermijnplanning kunnen doen, onder meer op het vlak van stock van papier, waardoor wij ook kosten kunnen besparen; kostenbesparingen waardoor we uiteindelijk onze klanten betere prijzen kunnen aanbieden. Zo hebben wij de recente crisis in de papiersector goed kunnen doorstaan: wij hadden een grote stock van al onze papierkwaliteiten waardoor we niet hebben moeten aankopen op een moment dat de papierprijzen plots de pan uit swingden. En ja, stock aanhouden kost geld, maar nu was het ons groot geluk: wij hebben juist heel veel geld uitgespaard tijdens de jongste crisis. Dus die theorieën van just-in-time en zo, je moet daar mee oppassen. Sommige drukkerijen werden zelfs tijdelijk niet beleverd door hun papierleverancier! Zo zie je maar.’

“Wat op papier verschijnt heeft een grotere impact, het blijft meer en langer hangen.”

DUURZAME GROEI

Drukkerij Van der Poorten haalde in 2022 een omzet van iets meer dan 8 miljoen euro, met ongeveer 45 personeelsleden. ‘Het is de bedoeling die omzet te verhogen, met respect voor onze doelstellingen op het vlak van duurzaamheid. Het klopt dat wij op sectorniveau geen groeisector zijn. Maar als bedrijf hebben wij wél de ambitie om in onze niche markt te groeien, niet groeien om te groeien, maar om te kunnen blijven investeren, om de tewerkstelling te kunnen garanderen (werk bieden aan 45 gezinnen, maakt ons gelukkig), en om liefst nog decennia lang te blijven verder bestaan – hoe onvoorspelbaar de toekomst ook is in deze tijden waarin alles zo snel verandert en evolueert. Dat wij dan misschien marktaandeel van andere drukkerijen zullen moeten afnemen? Allicht, maar dat is het spel van de concurrentie. Ik denk dat oude klanten bij ons blijven én nieuwe naar ons komen onder meer omwille van ons geloofwaardig duurzaamheidsverhaal. Al volstaat dat natuurlijk niet. Alle andere KPI’s moeten ook in orde zijn: kwaliteit, prijs, leverbetrouwbaarheid, enzovoort. Van der Poorten is bovendien een financieel gezond bedrijf, met een groot eigen vermogen, hetgeen in deze volatiele tijden zeker niet te versmaden is. Al moet een mens altijd met twee woorden spreken, ik denk echt wel dat wij vele troeven in handen hebben om er in de toekomst volop voor te blijven gaan.’

Fa Quix

Wie is Filip Van Wezemael?

Vandaag is Filip Van Wezemael (FEB TEW 1992) een van de drie bestuurders bij Drukkerij Van der Poorten en de enige niet-familiale bestuurder. Hij is er in augustus 2000 begonnen als boekhouder, na eerder gedurende enige jaren ‘bankier’ te zijn geweest bij de toenmalige ASLK (nu geïntegreerd in BNP Paribas Fortis). ‘Vanuit mijn salesfunctie bij de bank had ik contacten met vele kmo’s en zo ook met Drukkerij Van der Poorten. Ik vond het een interessant bedrijf vanwege de mix van enerzijds high tech (wat drukken tegenwoordig is) en anderzijds het economisch-commerciële. Techniek boeit mij, ik ben echt nogal technisch aangelegd --ik heb trouwens ook in avondschool automechanica gevolgd--, en zo ben ik ook bij hen terecht gekomen, en blijven plakken!’

Jongensdroom

‘Als boekhouder zit je op de ideale plek om alle facturen te zien passeren en die kritisch te kunnen bekijken. Ik wou weten waar al die uitgaven nu precies voor dienden. Zo kwam ik onvermijdelijk op de bedrijfsvloer terecht. Ik leerde het productieproces van begin tot einde grondig kennen, en had na verloop van tijd een aantal duidelijke ideeën hieromtrent. Maar een mens moet altijd zijn echte dromen najagen en in 2010 kreeg ik plots de kans om naar een bedrijf in auto-onderdelen over te stappen, een start-up van Zweedse origine, meer bepaald van mijn favoriete merken Volvo en SAAB, die een general manager voor België zochten, en ik dacht: “Laat ik dat doen! Mijn jongensdroom najagen. Ik ga ervoor!”

Het was heel leuk, maar… een bedrijf opstarten is geen sinecure, en uiteindelijk was ik niet echt een general manager. Ik ben eerder een sales-persoon, en gepassioneerd door techniek en technologie. Ik stelde ook vast dat de autosector, zeker die van onderdelen, een nog veel hardere sector is dan de grafische, en juist door die bikkelharde concurrentie is deze start-up niet van de grond gekomen. Eerst ging Saab failliet en uiteindelijk werd het bedrijf verkocht aan een Amerikaans bedrijf, en was het hier van de ene dag op de andere gedaan. Na nog geen twee jaar was het verhaal afgelopen. Maar ik zou tenminste later nooit moeten zeggen, “Had ik maar mijn jongensdroom nagejaagd!” Ik heb dat dus effectief gedaan, en ook al loopt het niet zoals verwacht, je moet het toch durven doen. Ik heb van dit avontuur dus zeker geen moment spijt gehad.’

Het belang van goede contacten

‘Ondertussen was het 2012 en ben ik opnieuw gaan aankloppen bij sommige van mijn goede contacten zoals Van der Poorten, omdat ik de grafische sector goed kende. Ik verwachtte niet meteen om er terug aan de slag te gaan, maar het is belangrijk om goede contacten te onderhouden. Ik ben eerst bij drukkerij/uitgeverij ACCO aan de slag gegaan. Daar werd echter na een jaar de offset-afdeling gesloten, en was het voor mij weer einde verhaal. Dan heb ik --toeval bestaat niet—het geluk gehad dat iemand van Van der Poorten mij opbelde en opnieuw een samenwerking voorstelde, waar ik met veel plezier op ingegaan ben. Er was een nieuwe wind nodig in de drukkerij en samen met gedelegeerd bestuurder Dirk Van der Poorten en bestuurder Jeroen Van der Poorten, was ik maar al te graag bereid om te helpen die nieuwe wind te doen waaien. Mijn eerste grote initiatief was een deelname aan de Openbedrijvendag. Onze collega’s stonden daar eerst wat argwanend tegenover, maar het is een laaiend succes geworden en het hele team was achteraf super enthousiast. Het gaf een boost zowel aan hun motivatie als aan hun job-fierheid. Daarna heb ik natuurlijk het ambitieuze project inzake duurzaamheid opgestart, waardoor we daarin nu koploper in onze grafische sector geworden zijn (zie ook elders in het interview).’

Papier gebruiken leidt niet tot ontbossing

Het stoort Filip Van Wezemael mateloos dat foute clichés over papier hardnekkig blijven verder leven. Zoals de bewering dat papier gebruiken zou leiden tot ontbossing. Filip Van Wezemael: ‘Dat is grote onzin. Ik blijf deze beweringen tegenkomen en ik blijf er als een soort van Don Quichote tegen vechten. Papier gebruiken leidt niet tot ontbossing. Eigenlijk is dat iets wat Febelgra – de beroepsfederatie, nvdr – als strijdpunt zou moeten opnemen, en ik zie hier eindelijk enige beweging in komen. Papier wordt niet gemaakt van dikke bomen of van tropisch hout. Daar worden wel planken van gezaagd, bijvoorbeeld voor meubilair, maar niet om houtpulp van te maken, de grondstof voor papier. Na die dikke planken blijft er houtoverschot over, de bovenste, dunnere helft van de boom, takken en ander snoeihout, en dat gaat dienen om er papierpulp van te maken. Overigens, bossen moeten onderhouden worden, hout moet regelmatig geoogst worden, net om gezonde bossen te kunnen behouden. Om ook binnen honderd jaar nog bomen te hebben, moeten er voortdurend nieuwe bomen worden geplant. Dat gebeurt permanent, en die jonge, nieuwe bomen nemen in hun groei CO2 op via het proces van de fotosynthese. De koolstof wordt opgeslagen en de zuurstof komt vrij. Beter voor het milieu bestaat er haast niet.

Zelfs hier in België is er een papierfabrikant waar we vaak mee werken en die zijn site (bossen inbegrepen) op een zeer duurzame en haast volledig klimaatneutrale manier runt, namelijk Burgo in Virton. Een goed beheerd bos neemt tot tweeëneenhalve keer meer CO2 op dan een oerwoud. Hoe komt dat? In een oerwoud nemen alleen de hoogste takken de CO2 op, want het zonlicht kan niet verder naar beneden doordringen. In een goed beheerd bos daarentegen kan het zonlicht tot aan de grond geraken waardoor veel meer CO2 kan worden opgenomen.

Maar er is meer. Wij hebben als drukkers helemaal niet zoveel nieuwe bomen nodig voor ons papier. Papier kan immers tot zeven keer gerecycleerd worden: welke sector doet het beter wat circulaire economie betreft? Bij de eerste recyclage komt de kartonnage in beeld, omdat daarvoor het papier niet moet ontinkt worden. En bij de laatste recyclage, na de zesde keer, kunnen de papiervezels die dan zeer klein geworden zijn, nog altijd gebruikt worden voor bijvoorbeeld wc-papier (lacht).